در میان اجزای آسانسور، سیستم ریل‌های راهنما (Guide Rails) و روانکاری صحیح آن‌ها نقشی کلیدی اما غالباً نادیده گرفته شده را ایفا می‌کند. روغن ریل آسانسور، که در نگاه اول ممکن است یک مایع ساده به نظر برسد، در حقیقت یک عنصر مهندسی شده با وظایف متعدد است که مستقیماً بر ایمنی، کیفیت حرکت، طول عمر قطعات و هزینه‌های نگهداری تأثیر می‌گذارد.
این مطلب به تشریح دقیق و فنی اهمیت، ویژگی‌ها، انتخاب صحیح و روش‌های نگهداری روغن ریل آسانسور می‌پردازد تا درک عمیقی از این جزء حیاتی برای سرویس‌کاران و علاقه‌مندان به این صنعت فراهم آورد.
چرا روغن کاری ریل آسانسور لازم است؟
ریل‌های راهنما، پروفیل‌های فولادی T شکلی هستند که در طول چاه آسانسور نصب شده و دو وظیفه اصلی بر عهده دارند:
- هدایت دقیق حرکت: کابین و قاب وزنه تعادل را در یک مسیر عمودی مستقیم و بدون انحراف هدایت می‌کنند. این امر از نوسانات جانبی جلوگیری کرده و حرکتی پایدار را تضمین می‌کند.
- سطح عملکرد ترمز ایمنی (پاراشوت): مهم‌ترین وظیفه ایمنی ریل‌ها، فراهم کردن سطحی است که در شرایط اضطراری (مانند پارگی سیم بکسل یا افزایش سرعت بیش از حد مجاز)، فک‌های ترمز ایمنی روی آن قفل شده و کابین را متوقف کنند.
حال این سوال مطرح می‌شود که چرا این سطوح فولادی باید روغن‌کاری شوند؟ پاسخ در تعامل ریل‌ها با “کفشک‌های راهنما” (Guide Shoes) نهفته است. کفشک‌ها که بر روی یوک کابین و قاب وزنه نصب شده‌اند، دائماً با سطح ریل در تماس هستند. روغن‌کاری این سطح تماس، اهداف زیر را دنبال می‌کند:
- کاهش اصطکاک و سایش: این اصلی‌ترین وظیفه روغن است. لایه‌ی نازکی از روغن بین سطح کفشک (به‌ویژه در مدل‌های لغزشی) و ریل قرار گرفته و از تماس مستقیم فلز با فلز یا پلیمر با فلز جلوگیری می‌کند. این امر به شدت سایش کفشک‌ها و خود ریل‌ها را کاهش می‌دهد. (تعویض ریل آسانسور فرآیندی بسیار پرهزینه و پیچیده است).
- کاهش چشمگیر صدا و لرزش: حرکت یک کابین سنگین روی ریل‌های خشک، صدایی ناهنجار و لرزش‌های آزاردهنده‌ای را به داخل کابین منتقل می‌کند. روغن به عنوان یک “دمپر” یا میراکننده عمل کرده و با ایجاد یک فیلم لغزنده، حرکت را نرم، روان و بی‌صدا می‌سازد و کیفیت سفر را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد.
- جلوگیری از خوردگی و زنگ‌زدگی: چاه آسانسور ممکن است در معرض رطوبت و تغییرات دمایی باشد. روغن با ایجاد یک لایه محافظ، از سطح ماشین‌کاری شده و حساس ریل‌ها در برابر اکسیداسیون و زنگ‌زدگی محافظت می‌کند.
- خاصیت پاک‌کنندگی: روغن در حین حرکت، ذرات گرد و غبار و براده‌های فلزی میکروسکوپی حاصل از سایش را در خود معلق کرده و از چسبیدن آن‌ها به سطح ریل جلوگیری می‌کند. این آلودگی‌ها بعداً در فرآیند سرویس و نگهداری به راحتی پاک می‌شوند.
مشخصات روغن مناسب ریل آسانسور
بهترین و استانداردترین گرید روغن برای ریل آسانسور برای آسانسورهای با سرعت متوسط و پایین (معمولاً تا ۱.۶ متر بر ثانیه) روغن با گرید ویسکوزیته ISO VG 68 است.
هشدار بسیار مهم: تفاوت با روغن موتور خودرو
یک اشتباه رایج، استفاده از روغن موتور خودرو (مثلاً روغن با گرید SAE 10W-40) برای ریل آسانسور است. این کار مطلقاً اشتباه و مخرب است.
- سیستم گریدبندی متفاوت است: گرید SAE مخصوص روغن موتور است و مستقیماً با گرید ISO VG قابل مقایسه نیست.
- افزودنی‌های متفاوت: روغن موتور حاوی افزودنی‌های پاک‌کننده (Detergents) و معلق‌کننده است که برای تمیز کردن دوده و رسوبات داخل موتور احتراقی طراحی شده‌اند. این افزودنی‌ها می‌توانند به قطعات پلاستیکی و نمدی سیستم روغندان آسانسور آسیب بزنند.
سیستم گریدبندی جهانی برای روغن‌های صنعتی (از جمله روغن ریل) بر اساس ویسکوزیته یا گرانروی آن‌هاست. رایج‌ترین و استانداردترین سیستم گریدبندی، ISO VG (International Standards Organization Viscosity Grade) نام دارد.
ISO VG به چه معناست؟
این سیستم، روغن‌ها را بر اساس ویسکوزیته سینماتیکی آن‌ها در دمای استاندارد ۴۰ درجه سانتی‌گراد دسته‌بندی می‌کند. عدد بعد از VG، نشان‌دهنده میانگین ویسکوزیته روغن بر حسب سانتی‌استوک (cSt) در این دما است.
- هرچه عدد ISO VG بالاتر باشد، روغن غلیظ‌تر و چسبنده‌تر است.
- هرچه عدد ISO VG پایین‌تر باشد، روغن رقیق‌تر و روان‌تر است.
گریدهای رایج روغن ریل آسانسور:
انتخاب گرید مناسب روغن ریل به عواملی مانند سرعت آسانسور، دمای محیط و توصیه‌های سازنده بستگی دارد. گریدهای متداول عبارتند از:
- ISO VG 68: این گرید یکی از پرکاربردترین گریدها برای آسانسورهای با سرعت متوسط و پایین (معمولاً تا ۱.۶ متر بر ثانیه) است. این روغن به اندازه کافی روان است تا به خوبی در روغن‌دان‌ها جریان یابد و یک فیلم روانکار مناسب ایجاد کند.
- ISO VG 100: برای آسانسورهایی با سرعت بالاتر یا در محیط‌های کاری گرم‌تر استفاده می‌شود. غلظت بیشتر آن باعث می‌شود فیلم روغن پایدارتری در سرعت‌های بالا تشکیل شود.
- ISO VG 220: این گرید برای آسانسورهای بسیار پرسرعت، سنگین‌کار (باری) یا در محیط‌های با دمای بسیار بالا کاربرد دارد. فیلم بسیار ضخیم و چسبنده آن می‌تواند فشارهای شدید را تحمل کند و از روی ریل به سادگی پاک یا چکه نمی‌کند.
بنابراین، وقتی گفته می‌شود “روغن ریل گرید ۶۸”، منظور روغنی است که ویسکوزیته آن طبق استاندارد ISO در محدوده گرید VG 68 قرار دارد و برای کاربردهای مشخصی در سیستم ریل و کفشک آسانسور مناسب است.
انتخاب روغن نامناسب می‌تواند به اندازه روغن‌کاری نکردن، مضر باشد. یک روغن ایده‌آل برای ریل آسانسور باید دارای ویژگی‌های کلیدی زیر باشد تا بتواند عملکردی بهینه و طولانی‌مدت را تضمین کند:
- ویسکوزیته (گرانروی) مناسب: مهم‌ترین ویژگی، ویسکوزیته پایین روغن است. روغن باید به اندازه کافی رقیق باشد تا به راحتی از طریق نمدِ روغندان به سطح ریل منتقل شود و در تمام سطح آن پخش گردد. غلظت بالا مانع از جریان مناسب روغن شده و غلظت بسیار پایین نیز باعث چکه کردن بیش از حد و هدر رفتن آن می‌شود. روغن ISO VG 68 این تعادل را به خوبی برقرار می‌کند.
- چسبندگی مطلوب: روغن باید توانایی چسبیدن به سطوح عمودی ریل را داشته باشد و یک فیلم روانکار پایدار ایجاد کند که با حرکت کابین به راحتی از بین نرود.
- خاصیت ضد سایش (Anti-Wear): باید حاوی افزودنی‌هایی باشد که از سایش مستقیم فلز روی فلز (کفشک و ریل) جلوگیری کرده و عمر این قطعات را افزایش دهد.
- مقاومت در برابر اکسیداسیون: روغن نباید در مجاورت هوا و در اثر گرما به سرعت اکسید شده و به ماده‌ای چسبناک و صمغی شکل (لجن) تبدیل شود. اکسیداسیون باعث کاهش کیفیت روانکاری و کثیفی ریل‌ها می‌شود.
- خاصیت پاک‌کنندگی: یک روغن خوب می‌تواند ذرات گرد و غبار و براده‌های فلزی ریز را از روی سطح ریل پاک کرده و در خود معلق نگه دارد.
- پایداری حرارتی: باید در بازه دمایی مختلف (چه در زمستان‌های سرد و چه در تابستان‌های گرم) خاصیت خود را حفظ کند و عملکرد یکنواختی داشته باشد.
- عدم ایجاد بو و دود: روغنی که در اثر کارکرد، بو یا دود نامطبوع تولید کند، برای فضای بسته چاه آسانسور مناسب نیست.
- سازگاری : روغن باید با قطعات دیگر سازگار باشد، به عنوان مثال کفشک ممکن است از جنس تلفن یا انواع پلیمر باشد. روغن ریل نباید با این مواد واکنش دهد.
روغن های ممنوعه برای ریل آسانسور
استفاده از روغن‌های جایگزین، یک اشتباه رایج و بسیار خطرناک است:
- روغن موتور خودرو: حاوی مواد افزودنی پاک‌کننده (Detergents) است که برای موتور احتراقی طراحی شده و می‌تواند به قطعات پلیمری کفشک‌ها آسیب بزند.
- روغن سوخته یا کارکرده: فاقد خاصیت روانکاری بوده و سرشار از ذرات فلزی و آلاینده‌هایی است که مانند سنباده عمل کرده و به ریل و کفشک‌ها آسیب جدی می‌رسانند.
- گریس: گریس بیش از حد غلیظ است، به شدت گرد و غبار جذب می‌کند، به راحتی روی ریل پخش نمی‌شود و می‌تواند عملکرد مکانیزم ترمز ایمنی را مختل کند. استفاده از گریس برای ریل آسانسور مطلقاً ممنوع است.
- روغن‌های گیاهی یا خوراکی: این روغن‌ها در معرض هوا اکسید شده و به یک ماده چسبناک و صمغی تبدیل می‌شوند که پاک کردن آن تقریباً غیرممکن است.
سرویس و نگهداری روغن ریل ها (بسیار مهم):
- بازرسی ماهانه: در هر بازدید سرویس ماهانه، سرویس‌کار موظف است:
- سطح روغن در مخزن روغندان را بررسی و در صورت نیاز، آن را با روغن مناسب شارژ کند.
- وضعیت نمدهای روغندان را بازرسی کند. نمدها نباید خشک، کثیف یا فشرده شده باشند. در صورت نیاز باید تعویض شوند.
- سطح ریل‌ها را به صورت چشمی بررسی کند. باید یک لایه بسیار نازک و براق از روغن روی ریل‌ها مشهود باشد، نه لکه‌های خشک یا شره کردن روغن.
- تمیزکاری دوره‌ای ریل‌ها: به مرور زمان، ترکیبی از روغن و گرد و غبار می‌تواند لایه‌ای تیره و چسبناک روی ریل‌ها ایجاد کند. این لایه باید به صورت دوره‌ای (بسته به شرایط محیطی چاه، هر ۶ ماه تا یک سال یکبار) تمیز شود.
خطرات روغن‌کاری بیش از حد یا کمتر از حد ریل آسانسور
تعادل در روغن‌کاری کلیدی است. هر دو حالت افراط و تفریط، مشکل‌ساز هستند:
-
خطر روغن‌کاری ناکافی ریل (Under-lubrication):
-
افزایش شدید صدا و لرزش کابین.
-
سایش سریع کفشک‌ها و نیاز به تعویض مکرر آن‌ها.
-
آسیب بلندمدت و جبران‌ناپذیر به سطح صیقلی ریل‌ها.
-
افزایش مصرف انرژی به دلیل اصطکاک بالا.
-
خطر روغن‌کاری بیش از حد ریل (Over-lubrication):
-
خطر آتش‌سوزی: شره کردن روغن به کف چاهک (Pit) و تجمع آن، یک خطر اشتعال جدی ایجاد می‌کند.
-
خطر برای ایمنی: پاشش یا چکیدن روغن اضافی روی مکانیزم ترمز، سیم بکسل‌ها یا گاورنر می‌تواند عملکرد این قطعات حیاتی ایمنی را مختل کند.
-
مشکلات عملکردی: روغن اضافی مقادیر زیادی گرد و غبار را به خود جذب کرده و توده‌های کثیفی را روی ریل‌ها، کرپی‌ها و تجهیزات داخل چاه ایجاد می‌کند.
-
ایجاد بوی نامطبوع در چاه و بعضاً در کابین.
برندهای موجود روغن ریل آسانسور
در بازار ایران، برندهای مختلفی در زمینه تولید و عرضه روغن‌های صنعتی، از جمله روغن مخصوص ریل آسانسور، فعالیت می‌کنند. این برندها را می‌توان به دو دسته اصلی داخلی و خارجی تقسیم کرد:
-
برندهای ایرانی: شرکت‌های نفتی معتبر ایرانی، روغن‌های باکیفیتی برای این منظور تولید می‌کنند که هم از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه بوده و هم به راحتی در دسترس هستند. از جمله معروف‌ترین این برندها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
روغن بهران (Behran): بهران ( شرکت نفت بهران) یکی از شناخته‌شده‌ترین تولیدکنندگان روانکارهای صنعتی در ایران است و روغن‌های هیدرولیک و گردشی این شرکت (مانند سری بهران H) برای ریل آسانسور مناسب هستند.
-
روغن پارس (Pars Oil): شرکت نفت پارس نیز با تولید انواع روغن‌های صنعتی، گزینه‌های مناسبی مانند “پارس بابک” را برای روانکاری ریل ارائه می‌دهد.
-
روغن سپاهان (Sepahan Oil): این شرکت نیز در سبد محصولات خود، روانکارهای مناسب برای این کاربرد را دارد.
-
برندهای دیگر: برندهای دیگری مانند کاسپین، محضول شرکت فومن شیمی نیز در این زمینه فعالیت دارند.
-
برندهای خارجی: علاوه بر تولیدات داخلی، برندهای معتبر بین‌المللی نیز ممکن است در بازار یافت شوند که معمولاً قیمت بالاتری دارند. از جمله این برندها می‌توان به شل (Shell)، موبیل (Mobil)، توتال (Total) و … اشاره کرد. البته متاسفانه محصولات فیک نیز موجود هستند و در هنگام خرید باید دقت بیشتری داشت.
بهترین روغن ریل آسانسور
انتخاب “بهترین” روغن ریل آسانسور به عوامل مختلفی مانند نوع آسانسور (کششی یا هیدرولیک)، سرعت حرکت، شرایط آب و هوایی و توصیه‌های شرکت سازنده بستگی دارد. با این حال، یک توافق عمومی در میان متخصصان و سرویس‌کاران آسانسور وجود دارد که روغن با گرید ISO VG 68 بهترین و مناسب‌ترین گزینه برای روانکاری ریل‌های آسانسور است.
“بهترین روغن” روغنی است که بتواند یک لایه نازک و پایدار بر روی سطح ریل ایجاد کند، بدون آنکه بیش از حد چکه کند یا گرد و غبار به خود جذب نماید. این روغن باید در دماهای مختلف، گرانروی (ویسکوزیته) خود را حفظ کرده و خاصیت روانکاری خود را از دست ندهد. در بخش (( مشخصات روغن مناسب ریل آسانسور )) همین مطلب به تفصیل به خواص یک روغن مناسب ریل اسانسور پرداخته شد.
روغن 10 آسانسور چیست؟
وقتی در صنعت آسانسور از “روغن 10” صحبت می‌شود، منظور یک روغن صنعتی با درجه گرانروی یا ویسکوزیته مشخص است. این نام‌گذاری یک اصطلاح رایج و بازاری است که به روغن‌هایی با ویسکوزیته 32 در استاندارد ISO VG (ISO Viscosity Grade) اطلاق می‌شود.
نکته بسیار مهم: این روغن با روغن موتور خودرو که با استانداردهایی مانند SAE 10W-40 شناخته می‌شود، کاملاً متفاوت است. روغن موتور حاوی افزودنی‌های پاک‌کننده (Detergents) قوی است که برای موتور احتراق داخلی طراحی شده و استفاده از آن در ریل آسانسور می‌تواند به کفشک‌ها و سایر قطعات آسیب برساند.
چرا ISO VG 68 برای ریل آسانسور بهتر است؟
روغن‌های ریل آسانسور که به عنوان “روغن کشویی” یا “Slideway Oil” نیز شناخته می‌شوند، باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند که ISO VG 68 به خوبی آن‌ها را فراهم می‌کند:
- گرانروی (Viscosity) و چسبندگی (Adhesion) مناسب:
- ISO VG 68: این روغن به اندازه کافی “غلیظ” است که بتواند به سطح عمودی ریل بچسبد و در جای خود باقی بماند. این روغن‌ها معمولاً حاوی مواد افزودنی خاصی به نام “Tackifiers” هستند که چسبندگی آن‌ها را افزایش می‌دهد. این ویژگی تضمین می‌کند که یک لایه روغن محافظ همیشه بین ریل و کفشک‌های کابین وجود دارد.
- ISO VG 32: این روغن بسیار “رقیق” است. وقتی آن را روی سطح عمودی ریل اعمال کنید، به دلیل گرانروی پایین و عدم وجود افزودنی‌های چسبنده، به سرعت به سمت پایین سُر خورده و در چاهک آسانسور جمع می‌شود. در نتیجه، بخش‌های بالایی ریل به سرعت خشک و بدون محافظ باقی می‌مانند.
- مقاومت فیلم روغن (Film Strength):
- ISO VG 68: به دلیل غلظت بالاتر، یک فیلم روغن قوی‌تر و پایدارتر ایجاد می‌کند. این لایه ضخیم‌تر، فشار و اصطکاک ناشی از حرکت کابین را به خوبی تحمل کرده و از تماس مستقیم فلز با فلز (ریل و کفشک) جلوگیری می‌کند. این امر باعث کاهش شدید سایش و سر و صدا می‌شود.
- ISO VG 32: فیلم روغنی که ایجاد می‌کند بسیار نازک و ضعیف است. این لایه تحت فشار کابین به راحتی از بین می‌رود و منجر به افزایش اصطکاک، ایجاد صدای جیغ و ناهنجار، لرزش و سایش سریع قطعات می‌شود.
- کاربری تخصصی:
- ISO VG 68 (کلاس روغن کشویی): این روغن‌ها به طور خاص برای سطوحی طراحی شده‌اند که تحت حرکت کشویی (Sliding) قرار دارند، دقیقاً مانند ریل آسانسور.
- ISO VG 32 (کلاس روغن هیدرولیک): این روغن‌ها عمدتاً برای استفاده در سیستم‌های هیدرولیک طراحی شده‌اند، جایی که وظیفه اصلی آن‌ها انتقال قدرت و حرارت است، نه روانکاری سطوح کشویی عمودی.
انتخاب ISO VG 68 نه تنها بهتر است، بلکه انتخاب صحیح و استاندارد برای این کاربری است. استفاده از ISO VG 32 یک اشتباه فنی است که می‌تواند به سیستم آسانسور شما آسیب برساند.
جدول مقایسه ISO VG 68 و ISO VG 32
| ویژگی | ISO VG 68 (توصیه شده) | ISO VG 32 (توصیه نمی‌شود) |
|---|---|---|
| گرانروی | متوسط (غلیظ‌تر) | پایین (رقیق) |
| چسبندگی به سطح عمودی | عالی، به ریل می‌چسبد و باقی می‌ماند. | ضعیف، به سرعت به پایین سُر می‌خورد. |
| محافظت در برابر سایش | بسیار خوب، فیلم روغن مقاوم ایجاد می‌کند. | ناکافی، فیلم روغن نازک و ضعیف است. |
| کاهش سر و صدا و لرزش | عالی، حرکت نرم و بی‌صدا را تضمین می‌کند. | ضعیف، باعث ایجاد صدای جیغ و لرزش می‌شود. |
| ماندگاری روی ریل | طولانی | بسیار کوتاه |
| کاربرد اصلی | روانکاری سطوح کشویی (Slideways) | سیستم‌های هیدرولیک |
| نتیجه نهایی برای آسانسور | عمر طولانی قطعات، حرکت نرم و ایمن | سایش سریع قطعات، هزینه‌های تعمیر بالا، عملکرد نامطلوب |
نتیجه‌گیری نهایی
به طور خلاصه، انتخاب بین این دو گرید یک انتخاب ترجیحی نیست، بلکه یک انتخاب فنی و الزامی است. برای اطمینان از عملکرد ایمن، بی‌صدا و طولانی‌مدت آسانسور خود، همیشه و حتماً از روغن مخصوص ریل (روغن کشویی / Slideway Oil) با گرید ISO VG 68 استفاده کنید.
نحوه روغن کاری ریل آسانسور
روغن‌کاری ریل یک فرآیند تخصصی است که باید توسط سرویس‌کار مجاز و آموزش‌دیده آسانسور انجام شود. این کار نیازمند رعایت دقیق نکات ایمنی است. مراحل کلی این فرآیند به شرح زیر است:
- اقدامات ایمنی: ابتدا آسانسور در حالت “سرویس” یا “بازرسی (Inspection)” قرار داده می‌شود تا کنترل حرکت آن تنها از طریق جعبه رویزیون روی کابین امکان‌پذیر باشد.
- بازرسی اولیه: سرویس‌کار وضعیت روغن‌دان‌ها، میزان روغن موجود در مخازن و وضعیت کلی ریل‌ها را بررسی می‌کند.
- تمیز کردن ریل‌ها: این مرحله بسیار حیاتی است. قبل از افزودن روغن جدید، باید هرگونه آلودگی، گرد و غبار، و روغن سوخته و قدیمی که به شکل گریس چسبناک درآمده، از روی سطح ریل‌ها با استفاده از یک پارچه بدون پرز و در صورت نیاز حلال مناسب، کاملاً پاک شود. روغن‌کاری روی سطح کثیف، تأثیر روانکاری را از بین برده و باعث سایش بیشتر می‌شود.
- پر کردن مخزن روغندان: مخازن روغن‌دان‌ها با روغن تمیز و جدید تا سطح مشخص شده پر می‌شوند. باید مراقب بود که روغن سرریز نشود.
- بازرسی و تنظیم نمد روغندان: نمدها یا فتیله‌های روغندان که با ریل در تماس هستند، بازرسی می‌شوند. اگر فرسوده یا بیش از حد کثیف باشند، باید تعویض شوند. میزان تماس و فشار نمد بر روی ریل نیز تنظیم می‌شود تا جریان روغن بهینه باشد.
- انجام روانکاری: سرویس‌کار، آسانسور را با سرعت کم در طول چاه حرکت می‌دهد تا روغن جدید به طور یکنواخت توسط روغن‌دان‌ها بر روی تمام سطح ریل‌ها پخش شود.
- بازرسی نهایی: پس از اتمام کار، یک بازبینی نهایی انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که یک لایه نازک و یکنواخت از روغن روی ریل‌ها وجود دارد و هیچ‌گونه نشتی یا چکه بیش از حد مشاهده نمی‌شود.
روغن دان ریل آسانسور
روغندان ریل آسانسور (Elevator Rail Oiler/Lubricator) قطعه‌ای مکانیکی است که وظیفه انتقال پیوسته و کنترل‌شده‌ی روغن از یک مخزن به سطح ریل راهنما را بر عهده دارد. معمولاً بر روی شاسی (یوک) کابین و قاب وزنه تعادل نصب می‌شود (برای هر ریل یک روغندان).
اجزای اصلی یک روغندان:
- مخزن (Reservoir): برای نگهداری روغن. معمولاً از پلاستیک شفاف ساخته می‌شود تا سطح روغن قابل مشاهده باشد.
- بدنه اصلی: که بر روی شاسی نصب می‌شود.
- نگهدارنده نمد (Felt Holder): قسمتی که نمد یا فتیله را در تماس با ریل نگه می‌دارد.
- نمد یا فتیله (Felt Wick): قطعه‌ای از جنس نمد فشرده که روغن را از مخزن جذب کرده و به دلیل تماس با ریل، آن را به سطح ریل منتقل می‌کند.
روغن‌دان‌ها در انواع مختلفی مانند فنری، وزنه‌ای یا رولی در بازار موجودند اما مکانیزم کلی عملکرد آن‌ها مشابه است.
مخزن روغن ریل آسانسور
همانطور که در بخش قبل اشاره شد، مخزن روغن ریل آسانسور بخشی از قطعه روغندان است. این مخزن، ظرفی است که روغن مورد نیاز برای روانکاری را در خود ذخیره می‌کند.
نکات مهم در مورد مخزن:
- ظرفیت: ظرفیت مخزن‌ها بسته به طراحی متفاوت است، اما باید به اندازه‌ای باشد که نیاز به پر کردن مجدد در فواصل زمانی کوتاه نباشد.
- جنس: معمولاً از پلاستیک مقاوم و شفاف ساخته می‌شود تا بررسی سطح روغن به سادگی و بدون نیاز به باز کردن آن امکان‌پذیر باشد.
- تمیزی: بسیار مهم است که داخل مخزن همیشه تمیز باشد. ورود هرگونه آلودگی به مخزن می‌تواند باعث گرفتگی مسیر انتقال روغن و اختلال در فرآیند روانکاری شود.
روغن گیر ریل آسانسور
روغن‌گیر ریل آسانسور (Elevator Rail Oil Collector) قطعه‌ای مجزا از سیستم روانکاری است که در پایین‌ترین قسمت ریل‌ها، یعنی در کف چاهک آسانسور (Pit)، نصب می‌شود.
وظیفه اصلی روغن‌گیر:
وظیفه این قطعه، جمع‌آوری روغن‌های اضافی است که به مرور زمان از روی ریل‌ها به سمت پایین چکه می‌کنند. تجمع روغن در کف چاهک آسانسور می‌تواند خطرات زیر را به همراه داشته باشد:
- خطر آتش‌سوزی: روغن یک ماده قابل اشتعال است.
- آسیب به تجهیزات: روغن می‌تواند به قطعاتی مانند بافرها، سیم‌کشی‌ها و سایر تجهیزات کف چاهک آسیب برساند.
- ایجاد لغزندگی: برای سرویس‌کارانی که وارد چاهک می‌شوند، خطرناک است.
بنابراین، وجود روغن‌گیر برای حفظ ایمنی و تمیزی چاهک ضروری است و باید به صورت دوره‌ای توسط سرویس‌کار بازدید و تخلیه شود.
قیمت روغن ریل آسانسور
قیمت روغن ریل آسانسور به عوامل متعددی بستگی دارد:
- برند (داخلی یا خارجی): برندهای خارجی معمولاً گران‌تر هستند.
- حجم بسته‌بندی: روغن در بسته‌بندی‌های ۱ لیتری، ۴ لیتری (گالن) و ۲۰ لیتری (حلب) عرضه می‌شود. خرید حجم بالاتر معمولاً از نظر قیمت به ازای هر لیتر، اقتصادی‌تر است.
- کیفیت و افزودنی‌ها: روغن‌های با کیفیت بالاتر و افزودنی‌های خاص ممکن است قیمت بیشتری داشته باشند.
به طور کلی، در تاریخ امروز (آبان ۱۴۰۴)، می‌توان یک بازه قیمتی تقریبی برای روغن‌های ایرانی موجود ارائه داد:
- قیمت هر لیتر روغن ریل آسانسور: حدوداً بین ۱۰۰,۰۰۰ تا ۲۵۰,۰۰۰ تومان
توجه: این قیمت‌ها کاملاً تقریبی بوده و برای اطلاع از قیمت دقیق باید با فروشندگان و تامین‌کنندگان ارتباط برقرار کنید.
قیمت روغن دان ریل آسانسور
قیمت این قطعه نیز بسته به مدل، برند سازنده، کیفیت مواد (پلاستیک، فلز) و طراحی آن متغیر است. روغن‌دان‌ها قطعات مصرفی و نسبتاً ارزان‌قیمتی در سیستم آسانسور محسوب می‌شوند.
- بازه قیمتی تقریبی برای بسته 2 عددی روغندان: قیمت بسته دو عددی روغن دان ریل آسانسور حدود ۳۰۰,۰۰۰ تومان است.
توصیه پایانی :
توصیه می‌شود برای خرید روغن و قطعاتی مانند روغندان، به فروشگاه‌های معتبر قطعات آسانسور مراجعه کرده و از اصالت و کیفیت کالا اطمینان حاصل نمایید.
روغن ریل آسانسور یک جزء مصرفی ارزان‌قیمت است، اما نقش آن در حفظ سلامت و عملکرد صحیح یک سیستم گران‌قیمت، غیرقابل انکار است. نگاه به روغن‌کاری ریل به عنوان یک فرآیند تخصصی و حیاتی در برنامه نگهداری آسانسور، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه است که منجر به موارد زیر می‌شود:
- افزایش ایمنی با تضمین عملکرد صحیح ریل‌ها و ترمز پاراشوت.
- بهبود کیفیت سفر برای مسافران از طریق حرکت نرم و بی‌صدا.
- افزایش طول عمر قطعات گران‌قیمتی مانند ریل‌ها و کفشک‌ها.
- کاهش هزینه‌های تعمیرات اضطراری و بلندمدت.
همواره بر استفاده از روغن توصیه‌شده توسط سازنده آسانسور پافشاری کنید و این وظیفه مهم را به شرکت‌های معتبر و سرویس‌کاران آموزش‌دیده و مسئولیت‌پذیر بسپارید.
بدون دیدگاه