گاورنر آسانسور چیست؟ انواع و اجزای تشکیل دهنده
گاورنر دقیقا مثل سیستم کنترل سرعت توی ماشین میمونه، با این تفاوت که اینجا مراقب سرعت کابین آسانسور هست. هر زمان که سرعت کابین از یک حدی که از قبل تنظیم شده بیشتر بشه، گاورنر فعال میشه و یک سری فعالیت انجام میده تا کابین به صورت امن متوقف بشه.
گاورنر چیست؟
گاورنر آسانسور یکی از مهمترین اجزای ایمنی در آسانسورهای کششی و هیدرولیکی است، این بخش از آسانسور، سرعت کابین آسانسور را نظارت کرده و در هنگام فرا رفتن سرعت حرکت کابین از حد مجاز، باعث رخ دادن مجموعه ای از اتفاقات در آسانسور می شود که در نهایت این سرعت را کنترل میکند و از حوادث خطرناکی مانند سقوط آزاد یا برخورد کابین با سقف جلوگیری میکند و نقش کلیدی در تضمین ایمنی مسافران ایفا می کند.
گاورنر آسانسور
نحوه عملکرد گاورنر
قرقره یا چرخ گاورنر به وسیله چرخش طناب گاورنر تغییرات سرعت کابین را تشخیص می‌دهد. هنگامی که آسانسور از سرعت مجاز خود فراتر می‌رود، وزنه های گریر از مرکز (flyweight) بسته به نوع گاورنر سرعت ( گریز از مرکز یا اینرسی ) ، به سمت بیرون حرکت میکنند. این حرکت وزنه های گریر از مرکز ، درواقع همان چیزی است که تغییرات سرعت غیر مجاز را نشان می دهد.
هنگام فعال شدن گاورنر، مکانیسم ایمنی آسانسور فعال می شود و میل محرک را می‌کشد. مکانیسم محرک با فک‌های ایمنی درگیر می‌شود تا آسانسور را متوقف کند. در همان زمان، یک سوئیچ الکتریکی فعال می‌شود و مدار برق را قطع میکند تا از حرکت بیشتر جلوگیری شود.توجه داشته باشید که وزنه های گریر از مرکز به صورت خارج از مرکز روی چرخ گاورنر نصب شده و به یک اتصال فنری متصل هستند.
در این ویدیو به خوبی می بینید که در زمان سرعت بیش از حد مجاز، وزنه های گریز از مرکز در سمت پشت به دوربین با ایجاد نیروی گریز از مرکز میل محرکی که به فنر متصل است را فعال کرده و سیستم گاورنر فعال سازی می شود.
انواع گاورنر آسانسور
به طور کلی، دو نوع گاورنر آسانسور وجود دارد. گاورنر گریز از مرکز و گاورنر مبتنی بر اینرسی . هر دو نوع گاورنر می‌توانند تک جهته یا دو جهته باشند.هر دوی آنها تقریباً به یک صورت مکانیسم ایمنی را فعال میکنند. تفاوت فقط در این جاست که گاورنر گریز از مرکز از نیروی گریز از مرکز استفاده میکند، ولی گاورنر اینرسی از اصل اینرسی استفاده میکند تا مکانیسم قطع کننده حرکت آسانسور و توقف آن را فعال می کند.
انواع گاورنر از نظر تشخیص جهت حرکت :
- گاورنر تک جهته یا Unidirectional : گاورنری است که برای تشخیص سرعت بیش از حد در یک جهت (معمولاً در جهت پایین) طراحی شده است. ولی گاورنر دو جهته، سرعت ناامن را در هر دو جهت – رو به پایین و رو به بالا – تشخیص می دهد. این نوع گاورنر فقط برای جلوگیری از سقوط کابین به پایین طراحی شده است و معمولاً ارزان تر و ساده تر است.
- گاورنر دو جهته یا Bidirectional : برای جلوگیری از سرعت بیش از حد در هر دو جهت (بالا و پایین) عمل می.کند ایمن تر است و مناسب برای آسانسورهای مدرن. این نوع گاورنر با اجزای بیشتری نسبت به گاورنر تک جهته ساخته می شود و طراجی آن پیچیده تر است،
مقایسه گاورنر تگ جهته و دو جهته
انواع گاورنر از نظر سیستم فعال سازی :
- گاورنر گریز از مرکز : این نوع گاورنر از نیروی گریز از مرکز برای فعال سازی مکانیزم ایمنی استفاده میکند، زمانی که آسانسور با سرعتی بالاتر از سرعت مجاز پیش فرضش حرکت میکند وزنه های گریز از مرکز یا flyweight به دلیل نیروی گریز از مرکز ایجاد شده به سمت بیرون باز می شوند. این حرکت به سمت بیرون باعث توقف آسانسور می شود . اگر سرعت کاهش پیدا کند دوباره این وزنه ها به داخل برگشته و سیستم برای کارکرد عادی خود به حالت اولیه باز میگردد.
- گاورنر از نوع اینرسی : این نوع گاورنر از قانون اینرسی وزن کمک میگیرد. زمانی که سرعت افزایش پیدا میکند ، اینرسی مجموعه وزنه ها باعث می شود تا تغییر موقعیتی در وزنه ها ایجادشود و این تغییر وضعیت همان چیزی است که باعث روشن شدن سیستم ایمنی آسانسور و در نهایت توقف کابین می شود.
انواع گاورنر آسانسور بر اساس فعالسازی
البته دو نوع دیگر گاورنر وجود دارد، گاورنرهای اصطکاکی یا Friction Governors که بدون نیاز به طناب متحرک، از اصطکاک برای توقف کابین استفاده میکنند . همینطور گاورنرهای قابل نصب روی کابین که برای آسانسورهای بدون موتورخانه یا MRL مناسب هستند.
اجزای گاورنر آسانسور
گاورنر آسانسور از اجزای متعددی تشکیل شده است که هر کدام نقش خاصی دارند و از طریق مجموعه آنها این اطمینان حاصل می شود که آسانسور در محدوده سرعت مجاز عملیات خود را انجام می دهد:
اجزای اصلی گاورنر آسانسور
- چرخ گاورنر Governor Sheave : چرخ اصلی که طناب گاورنر به آن متصل است و با حرکت کابين می چرخد. نکته طلایی در چرخ گاورنر این است که چرخش آن کلید مکانیزم درک سرعت آسانسور است، به این معی که از طریق این چرخش است که سرعت آسانسور پایش می شود.
- طناب گاورنر Governor Rope : طنابی که کابین یا وزنه تعادل را به چرخ گاورنر متصل می کند.
- مکانیزم درک تغییرات سرعت یا Speed sensing mechanism : شامل وزنه های گریز از مرکز که با نیروی گریز از مرکز یا از طریق اینرسی در سرعت های بالا فعال میشوند.
- . مكانيزم توقف safety mechanism : با فعال شدن مکانیزم درک تغییر سرعت، میل مجرک فعال می شود ، میل محرک از طریق فنر به کابین متصل است. به این ترتیب سیستم ایمنی را فعال می کند. .
- میل محرک یا Actuating rod : در این مرحله میل محرک، فک های ایمنی را روی ریل ها جایگذاری می کنند تا آسانسور توقف مناسبی داشته باشد.
- سوئیچ سرعت بیش از حد Overspeed Switch : زمانی که گاورنر، سرعت غیر مجاز را احساس کند، سوئیچ فعال شده و برق موتور را قطع می کند و ترمزها را فعال می کند.
تاریخچه گاورنر آسانسور
گاورنرهای آسانسور در اواخر قرن نوزدهم معرفی شدند. در اوایل اختراع آسانسور، آسانسورها توسط اپراتورهای انسانی کنترل میشدند اما با افزایش استفاده از آسانسورهای خودکار، نیاز به سیستم های ایمنی خودکار احساس شد.
- اختراع اولیه اولین گاورنر توسط شرکت Elevator Warner Company Mfg در سال ۱۹۲۵ با شماره ثبت اختراع 1549736 به ثبت رسید. تاریخچه این شرکت جالب است، این شرکت بعدها با شرکت Shepard شریک شد، در سال 1958 این دو شرکت توسط برند Dover خریداری شدند.بعدها برند Dover توسط شرکت Thyssen خریداری شد. برند Thyssen بعدها با Krupp ادغام شد و برند Thyssenkrupp در سال 1999 شکل گرفت . در سال 2021 نیز این برند با یک ریبرندینگ به برند TK Eleveator تبدیل شد.
- در سال ۱۹۶۷ نسخه بهبودیافته ای از گاورنر با شماره ثبت اختراع 3327811 معرفی شد.
از دهه ۱۹۹۰، فناوریهای پیشرفته تری مانند گاورنرهای دوجهته و گاورنرهای مبتنی بر اصطکاک معرفی شدند. استانداردهای بین المللی مانند ASME 17.1 هم قوانین مربوط به گاورنرها را تعیین میکنند.
تولید کنندگان گاورنر آسانسور
چندین شرکت برجسته در جهان گاورنرهای آسانسور تولید می کنند در سطح جهانی شرکت هایی مانند Wittur ، Otis ،Schindler، Delco و در ایران نیز شرکتهایی مانند پارس آسا و آسان شایان جزو شرکت های تولیدکننده داخلی گاورنر هستند.
استانداردهای گاورنر
گاورنرهای آسانسور باید با استانداردهای بین المللی مطابقت داشته باشند:
- استاندارد آمریکایی ASME A17.1 : استاندارد آمریکا برای ایمنی آسانسورها
- استاندارد چینی GB7588 : استاندارد چین در مورد آسانسور
- استاندارد اروپایی EN81-20 : برای طراحی و ایمنی
- استاندارد روسی GOST R 53780 : مربوط به مقررات ایمنی نصب و ساخت آسانسور
این استانداردها الزاماتی مانند سرعتی که در آن سیستم فعال سازی می شود ،توقف و تستهای دوره ای را مشخص می کنند.
سوالات پر تکرار
چه چیزی باعث می شود سرعت حرکت کابین به سرعت غیر مجاز برسد؟
دلایل زیادی برای سرعت بیش از حد آسانسور وجود دارد، مانند آسیب به قطعات دستگاه در آسانسورهای کششی، خرابی سیستم کنترل الکتریکی، خرابی ترمز و غیره. لطفاً حتماً آسانسور را مرتباً بررسی کرده و در صورت خرابی، قطعات را تعویض کنید.
هر چند وقت گاورنر باید تعویض شود؟
گاورنرها در آسانسورها بسته به سازنده، نحوه استفاده و نگهداری می‌توانند ۱۰ تا ۱۵ سال دوام بیاورند. با این حال، ما بازرسی منظم و دقیق را برای اطمینان از ایمنی عملیاتی آسانسور توصیه می‌کنیم. این بازرسی شامل بررسی‌های دوره‌ای؛ سرویس و نگهداری و آزمایش‌های کامل سرعت بیش از حد مجاز برای اطمینان از عملکرد صحیح گاورنر و مطابقت آن با استانداردهای ایمنی است.
چطور سلامت گاورنر آزمایش می شود؟
آزمایش سرعت شامل راه‌اندازی آسانسور با سرعت بالا است، برای بررسی اینکه آیا گاورنر مکانیسم‌های ایمنی الکتریکی و مکانیکی را فعال میکند یا خیر. اگر گاورنر مکانیسم‌های ایمنی را آنطور که باید فعال نکند، به این معنی است که گاورنر به درستی کار نمی‌کند. در این شرایط، گاورنر باید فوراً تعویض شود. همچنین، در صورت فرسودگی، فوراً آن را تعویض کنید تا ایمنی آسانسور تضمین شود.
