سیم بکسل آسانسور چیست
سیم بکسل آسانسور (Elevator Wire Rope)، که به آن طناب فولادی نیز گفته میشود، یکی از اصلیترین قطعات در سیستم آسانسورهای کششی است. این قطعه در واقع یک کابل فولادی پیچیده است که وظیفه اصلی آن معلق نگه داشتن کابین آسانسور و وزنه تعادل، و همچنین حرکت دادن آنها در طول چاه آسانسور از طریق نیروی کششی است که از موتور و فلکه اصلی دریافت میکند.
ساختار سیم بکسل بسیار مهندسیشده و دقیق است. این قطعه از چندین جزء تشکیل شده است:
- مفتول یا سیم (Wire): سیمهای فولادی نازک که واحد اصلی تشکیلدهنده سیم بکسل هستند.
- رشته (Strand): از پیچیده شدن تعدادی مفتول به دور یک هسته مرکزی، یک رشته به وجود میآید.
- هسته (Core): مرکز اصلی سیم بکسل است که رشتهها به دور آن پیچیده میشوند. هسته میتواند از جنس فولاد (IWRC) یا الیاف طبیعی/مصنوعی (FC) باشد.
مطلب سودمند مرتبط : آشنایی با همه قطعات آسانسور (تصویری و ساده)
این ساختار چندلایه به سیم بکسل انعطافپذیری، استحکام کششی فوقالعاده بالا و مقاومت در برابر سایش و خستگی را میدهد که برای عملکرد ایمن و طولانیمدت آسانسور ضروری است.


انواع سیم بکسل آسانسور
سیم بکسلهای آسانسور بر اساس ساختار، جنس هسته و نوع بافت به دستههای مختلفی تقسیم میشوند که هر کدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند:
- بر اساس جنس هسته (Core):
- سیم بکسل با هسته فیبری (Fiber Core – FC)- کد
FC: در مرکز این نوع سیم بکسل، یک مغزی از جنس الیاف طبیعی (مانند کنف) یا الیاف مصنوعی (پلیپروپیلن) قرار دارد. این هسته فیبری مانند یک مخزن روغن عمل کرده و به مرور زمان سیم بکسل را از داخل روغنکاری میکند. این نوع سیم بکسل انعطافپذیری بالاتری دارد اما در برابر فشارهای ناگهانی و لهیدگی مقاومت کمتری نسبت به هسته فولادی دارد. - سیم بکسل با هسته فولادی (Independent Wire Rope Core – IWRC) – کد
IWRC: در این نوع، هسته خود یک سیم بکسل مستقل و کوچکتر است. این ساختار باعث افزایش چشمگیر استحکام کششی، مقاومت در برابر لهیدگی و کاهش خاصیت کشسانی (ازدیاد طول) سیم بکسل میشود. این نوع برای آسانسورهای بلندمرتبه، پرسرعت و با ترافیک بالا مناسبتر است.
- بر اساس نوع بافت (Construction):
- بافت سیل (Seale) – کد
S: در این بافت، مفتولهای لایه بیرونی رشته، ضخیمتر از مفتولهای لایه درونی هستند. این ساختار مقاومت سایشی بالایی ایجاد میکند. مثال رایج:8x19S(۸ رشته که هر کدام ۱۹ مفتول با ساختار سیل دارند).

- بافت فیلر (Filler) – کد
F: در این نوع، فضاهای خالی بین مفتولهای لایه داخلی و خارجی با مفتولهای نازکتری پر میشود که به انعطافپذیری و مقاومت در برابر خستگی کمک میکند. مثال رایج:8x25F.

- بافت وارینگتون (Warrington) – کد
W: در این بافت، مفتولهای لایه بیرونی به صورت یک در میان ضخیم و نازک هستند.

- بافت ترکیبی ( Combined ) : ترکیبی از موارد قبل ، شامل وارینگتون سیل ( WS ) ، فیلر سیل ( FS ) ، سیل فیلر ( FS ) ، سیل وارینگتون سیل ( SWS ) .

راهنمای تشخیص مشخصات فنی سیم بکسل آسانسور
مشخصات فنی سیم بکسل معمولاً روی خود سیم (از طریق یک نوار رنگی) یا روی پلاک قرقره آن حک شده است. برای تشخیص این مشخصات باید به موارد زیر توجه کرد:
- قطر اسمی (Nominal Diameter): بر حسب میلیمتر بیان میشود (مانند ۸، ۱۰، ۱۱، ۱۲ میلیمتر). این مهمترین مشخصه در انتخاب سیم بکسل است.
- ساختار (Construction): با یک فرمول عددی نمایش داده میشود. برای مثال
8x19S+FC: 8: تعداد رشتهها (Strands).19: تعداد مفتولها در هر رشته.S: نوع بافت (Seale).FC: نوع هسته (Fiber Core).

- مقاومت کششی (Tensile Strength): میزان نیرویی که هر میلیمتر مربع از سطح مقطع مفتولها میتواند تحمل کند، بر حسب نیوتن بر میلیمتر مربع (N/mm2) بیان میشود. مقادیر رایج برای آسانسور ۱۴۷۰، ۱۵۷۰ و ۱۷۷۰ هستند.
- نوع تاب (Lay): جهت پیچش رشتهها و مفتولها را مشخص میکند. رایجترین نوع برای آسانسور، تاب راست معمولی (Right Hand Regular Lay – RHRL) است.
- نوع روغنکاری (Lubrication): مشخص میکند که سیم بکسل در کارخانه روغنکاری شده است یا خیر و نوع روغن آن چیست.
- استاندارد تولید: باید مطابق با استانداردهای معتبر مانند
EN 12385-5باشد.
جدول خلاصه کدهای نام گذاری سیم بکسل
| کد / علامت | معنی | توضیحات |
|---|---|---|
| عدد اول (مثلاً 8) | تعداد رشتهها (Strands) | تعداد دستههای مفتول که دور مغزی پیچیدهاند. |
| عدد دوم (مثلاً 19) | تعداد مفتولها در هر رشته | هرچه بیشتر باشد، انعطافپذیری بالاتر است. |
| S | بافت Seale | مقاومت سایشی بالا. |
| F | بافت Filler | مقاومت خستگی و انعطافپذیری بالا. |
| W | بافت Warrington | تعادلی بین سایش و انعطاف. |
| WS | بافت Warrington Seale | ترکیبی و پیشرفته برای عمر بالا. |
| FC | مغزی فیبری (Fiber Core) | انعطافپذیر، مناسب سرعتهای متوسط. |
| IWRC | مغزی فولادی (Independent Wire Rope Core) | مستحکم، مقاوم به لهیدگی، مناسب برجها و سرعت بالا. |
با استفاده از این جدول ، شما میتوانید با دیدن نام یک سیم بکسل، فوراً ساختار و ویژگیهای اصلی آن را تشخیص دهید و درک بهتری از کاربرد و کیفیت آن داشته باشید.
جدول خلاصه نامگذاری انواع تاب (Lay) سیم بکسل
| کد اختصاری (Abbreviation) | نام کامل (فارسی و انگلیسی) | توضیحات فنی | ویژگیها و کاربردها |
|---|---|---|---|
| RHRL | تاب معمولی راستگرد (Right Hand Regular Lay) | مفتولها به چپ تابیدهاند و رشتهها به راست به دور مغزی پیچیدهاند (جهتها مخالف). | استاندارد جهانی برای آسانسور. پایداری بالا، مقاومت عالی در برابر لهیدگی و تغییر شکل. کمترین تمایل به چرخش. رایجترین نوع تاب در صنعت. |
| LHRL | تاب معمولی چپگرد (Left Hand Regular Lay) | مفتولها به راست تابیدهاند و رشتهها به چپ به دور مغزی پیچیدهاند (جهتها مخالف). | همان ویژگیهای پایداری RHRL را دارد. عمدتاً در کاربردهای خاصی که دو سیم بکسل کنار هم کار میکنند و نیاز به خنثیسازی نیروی چرخشی یکدیگر است (مانند برخی جرثقیلهای خاص) استفاده میشود. |
| RHLL | تاب لانگ راستگرد (Right Hand Lang Lay) | مفتولها و رشتهها هر دو به راست به دور مغزی پیچیدهاند (جهتها یکسان). | مقاومت فوقالعاده در برابر سایش و خستگی. انعطافپذیری بالا. برای آسانسور مناسب نیست. در جرثقیلهای معدنی، حفاری و کاربردهایی که سایش شدید است و هر دو انتها مهار شده، استفاده میشود. |
| LHLL | تاب لانگ چپگرد (Left Hand Lang Lay) | مفتولها و رشتهها هر دو به چپ به دور مغزی پیچیدهاند (جهتها یکسان). | همان ویژگیهای RHLL را دارد. برای کاربردهای خاص و معمولاً به صورت جفت با RHLL برای خنثی کردن اثر چرخش به کار میرود. برای آسانسور مناسب نیست. |
| RHAL | تاب ترکیبی راستگرد (Right Hand Alternate Lay) | ترکیبی از رشتههای تاب لانگ و تاب معمولی که به صورت یک در میان به راست به دور مغزی پیچیدهاند. | نوعی تاب بسیار خاص که تلاش میکند مزایای هر دو نوع را ترکیب کند. مقاومت چرخشی بهتر از لانگ و مقاومت سایشی بهتر از معمولی. بسیار نادر و در کاربردهای خاص صنعتی استفاده میشود. |
نمونه نام گذاری سیم بکسل آسانسور ، همراه با جهت تاب :
اگر در حال انتخاب یا بازرسی سیم بکسل آسانسور هستید، باید به دنبال کدی مشابه زیر باشید:
8x19S + FC, RHRL
این کد به شما میگوید:
8x19S + FC: یک سیم بکسل ۸ رشتهای، هر رشته ۱۹ مفتول، بافت سیل و مغزی فیبری است.RHRL: از نوع تاب معمولی راستگرد است که پایدارترین و مناسبترین گزینه برای آسانسور میباشد.
سوالات پرتکرار در مورد ملحقات سیم بکسل :
چسب سیم بکسل آسانسور چیست؟
اصطلاح “چسب سیم بکسل” به مادهای به نام رزین سوکت (Socketing Resin) اشاره دارد. این ماده یک ترکیب دو جزئی (رزین و هاردنر) است که برای ایجاد یک اتصال دائمی و بسیار محکم بین انتهای سیم بکسل و قطعهای به نام “سوکت” (Socket) استفاده میشود. در گذشته از سرب مذاب برای این کار استفاده میشد که خطرات و معایب زیادی داشت.
روش کار: انتهای سیم بکسل را داخل سوکت قرار میدهند، سپس مفتولهای آن را به شکل یک برس باز (Brooming) میکنند. پس از تمیزکاری، رزین مایع را داخل سوکت میریزند. این رزین پس از سفت شدن، یک بلوک یکپارچه و بسیار مقاوم ایجاد میکند که سیم بکسل را با استحکامی معادل ۱۰۰% مقاومت شکست خود سیم، درون سوکت قفل میکند. این روش اتصال، استانداردترین و ایمنترین روش برای سربندی سیم بکسلهای اصلی آسانسور است.

بست سیم بکسل آسانسور چیست؟
بست سیم بکسل که به آن کلیپس (Clip) نیز گفته میشود، یک قطعه مکانیکی است که برای ایجاد حلقه (چشمی) در انتهای سیم بکسل یا اتصال دو سیم بکسل به یکدیگر استفاده میشود. رایجترین نوع آن بست کرپی (U-Bolt Clip) است.
نکته بسیار مهم: استفاده از بستهای کرپی برای سربندی و اتصال سیم بکسلهای اصلی تعلیق کابین و وزنه تعادل در آسانسورها مطلقاً ممنوع و بسیار خطرناک است. این بستها میتوانند روی سیم بکسل بلغزند و ساختار آن را تخریب کنند. کاربرد آنها در آسانسور محدود به موارد غیرحساس مانند سیم بکسل گاورنر (در برخی سیستمهای قدیمی) یا طنابهای جبران است، آن هم تنها در صورتی که استانداردها اجازه دهند.

سیم بکسل جبران در آسانسور چیست؟
در آسانسورهای نصب شده در ساختمانهای بلند (معمولاً با ارتفاع حرکت بیش از ۳۰ متر)، وزن خود سیم بکسلهای تعلیق بسیار قابل توجه است. وقتی کابین در بالاترین طبقه قرار دارد، تمام وزن سیم بکسلها به سمت وزنه تعادل آویزان است و وقتی کابین در پایینترین طبقه است، این وزن به سمت کابین منتقل میشود. این جابجایی وزن باعث ایجاد بار نامتعادل روی موتور و کاهش کیفیت حرکت میشود.
برای حل این مشکل، از سیم بکسل جبران (Compensation Rope) یا زنجیر جبران استفاده میشود. این سیم بکسلها از زیر کابین به زیر وزنه تعادل متصل میشوند. وزن آنها دقیقاً این عدم تعادل وزن سیم بکسلهای اصلی را خنثی میکند و باعث میشود بار روی موتور در تمام طول مسیر حرکت تقریباً ثابت بماند. این کار به عملکرد نرمتر آسانسور، کاهش مصرف انرژی و کاهش استهلاک موتور کمک میکند.
کرپی سیم بکسل آسانسور چیست؟
کرپی (U-Bolt Wire Rope Clip) نوع خاصی از بست سیم بکسل است که از یک پیچ U شکل، یک قطعه به نام زین یا نشیمن (Saddle) و دو مهره تشکیل شده است. این قطعه برای ایجاد اتصالات حلقهای در سیم بکسل استفاده میشود.
همانطور که در بخش “بست سیم بکسل” ذکر شد، استفاده از کرپی برای نقاط اتصال حیاتی آسانسور که بار اصلی را تحمل میکنند (سیم بکسلهای کابین) غیر استاندارد و ممنوع است. دلیل این ممنوعیت، فشار نقطهای و لهیدگی است که پیچ U شکل روی سیم بکسل ایجاد میکند و میتواند منجر به شکستگی مفتولها و لغزش اتصال شود.
قلاب سیم بکسل آسانسور چیست؟
این اصطلاح میتواند به چند قطعه مختلف اشاره داشته باشد، اما معمولاً منظور همان سربکسل است که در انتهای سیم بکسل نصب میشود. این سوکتها دارای یک چشمی یا حفره هستند که از طریق یک پین یا شگل به یوک کابین (Car Sling) و قاب وزنه تعادل متصل میشوند. در واقع، “قلاب” همان نقطه اتصال نهایی سیم بکسل به سازه کابین و وزنه است.

در برخی موارد، ممکن است به قلابهای موقتی که در زمان نصب یا تعمیرات برای بلند کردن و جابجایی قطعات استفاده میشود نیز اشاره داشته باشد، اما در سیستم دائمی آسانسور، قطعه اصلی همان سربکسل است.
سوالات پرتکرار در مورد سرویس سیم بکسل آسانسور :
تنظیم سیم بکسل آسانسور چگونه انجام می شود؟
تنظیم سیم بکسلها، که به آن یکسانسازی کشش (Tension Equalization) میگویند، یک فرآیند حیاتی در نگهداری آسانسور است. از آنجا که چندین سیم بکسل به طور موازی کابین را نگه میدارند، کشش نیرو باید بین همه آنها به طور مساوی تقسیم شود. اگر کشش یکسان نباشد، سیمی که کشش بیشتری دارد زودتر فرسوده شده و شیار فلکه مربوط به آن نیز دچار سایش نامتقارن میشود.
مراحل تنظیم:
- این کار توسط سرویسکار مجاز و با استفاده از ابزار دقیقی به نام تنش سنج (Tension Meter) انجام میشود.
- کابین در یک موقعیت مشخص (معمولاً وسط چاه) متوقف میشود.
- سرویسکار تنش سنج را به تکتک سیم بکسلها متصل کرده و میزان کشش هر یک را اندازهگیری و یادداشت میکند.
- اتصالات انتهای سیم بکسلها (سوکتها) به میلههای رزوهداری متصل هستند. با سفت یا شل کردن مهرههای روی این میلهها، طول هر سیم بکسل به مقدار جزئی تغییر کرده و کشش آن تنظیم میشود.
- این فرآیند تکرار میشود تا زمانی که کشش تمام سیم بکسلها در محدوده مجاز (معمولاً با اختلاف کمتر از ۵٪ تا ۱۰٪ از میانگین) قرار گیرد.
مراحل سرویس سیم بکسل آسانسور
سرویس دورهای سیم بکسلها بخش مهمی از برنامه نگهداری آسانسور است و شامل موارد زیر میباشد:
- بازرسی چشمی: بررسی کل طول قابل مشاهده سیم بکسلها برای یافتن هرگونه نشانه آسیب مانند شکستگی مفتولها، خوردگی، زنگزدگی، لهیدگی، یا دچار حالت قفسی شدن کابل ها .
- اندازهگیری قطر: با استفاده از کولیس مخصوص، قطر سیم بکسل در نقاط مختلف اندازهگیری میشود. کاهش قطر بیش از حد مجاز، نشانهای از خرابی هسته داخلی و نزدیک بودن به پایان عمر سیم بکسل است.
- بررسی روغنکاری: سیم بکسل باید به طور مناسب چرب باشد. خشکی بیش از حد یا پوشیده شدن با گرد و غبار و گریس سفت شده، هر دو نامطلوب هستند. در صورت نیاز، باید با روغن مخصوص سیم بکسل و روش صحیح، مجدداً روغنکاری شوند.
- بررسی کشش: همانطور که در بخش قبل توضیح داده شد، کشش سیمها باید بررسی و در صورت لزوم تنظیم شود.
- بازرسی شیارهای فلکه: شیارهای فلکه اصلی موتور و فلکه هرزگرد باید از نظر سایش و شکل صحیح پروفایل بررسی شوند. شیارهای فرسوده باعث تخریب سریع سیم بکسل میشوند.
- بازرسی اتصالات (سربکسل): سوکتها و نقاط اتصال به کابین و وزنه باید برای هرگونه ترک، خوردگی یا شلشدگی بررسی شوند.
- ثبت نتایج: تمام مشاهدات، از جمله تعداد سیمهای شکسته در هر متر، باید در چکلیست سرویس و سوابق آسانسور ثبت شود.
مطلب سودمند مرتبط : راهنمای خرید روغن سیم بکسل آسانسور | قیمت | برندها
عمر مفید سیم بکسل آسانسور و عوامل موثر بر آن
عمر مفید سیم بکسل آسانسور یک عدد ثابت و از پیش تعیین شده (مثلاً ۱۰ سال) نیست. تعویض سیم بکسل بر اساس شرایط کاری و وضعیت فرسودگی آن تعیین میشود، نه بر اساس زمان. عمر آن میتواند از ۵ سال در یک آسانسور بسیار پرکاربرد تا بیش از ۲۰ سال در یک آسانسور کماستفاده متغیر باشد.
عوامل موثر بر عمر سیم بکسل:
- میزان استفاده: تعداد استارتها و مسافت طی شده روزانه.
- بار وارده: حرکت مداوم با ظرفیت کامل، عمر سیم را کوتاه میکند.
- ارتفاع ساختمان: در ساختمانهای بلندتر، سیم بکسلها طول بیشتری دارند و چرخههای خمش بیشتری را روی فلکهها تجربه میکنند.
- کیفیت نصب و تنظیم اولیه: یکسانسازی دقیق کشش در ابتدای کار، نقش حیاتی در عمر طولانی سیمها دارد.
- کیفیت و تناوب سرویس و نگهداری: روغنکاری منظم و تنظیم دورهای کشش.
- وضعیت شیارهای فلکه: شیارهای نامناسب یا فرسوده، بزرگترین قاتل سیم بکسل هستند.
- شرایط محیطی: رطوبت، دما و وجود مواد خورنده در محیط.
- کیفیت خود سیم بکسل: برند و استاندارد تولید.
زمان تعویض سیم بکسل آسانسور
زمان تعویض سیم بکسل زمانی فرا میرسد که در بازرسیهای دورهای، یک یا چند مورد از “علائم خرابی” (که در بالا ذکر شد) مشاهده شود و از حدود مجاز استاندارد فراتر رود. تصمیم نهایی برای تعویض باید توسط یک تکنسین یا بازرس آسانسور واجد شرایط و بر اساس استانداردهای معتبر (مانند ISO 4344 یا دستورالعملهای سازنده سیم بکسل) گرفته شود. به تعویق انداختن تعویض سیم بکسل فرسوده، ایمنی آسانسور را به شدت به خطر میاندازد.
علائم خرابی سیم بکسل آسانسور
علائمی که نشان میدهند عمر سیم بکسل به پایان رسیده و باید تعویض شود (معیارهای رد یا Retirement Criteria) عبارتند از:
- تعداد سیمهای شکسته: وجود تعداد مشخصی از مفتولهای شکسته در یک طول معین از سیم بکسل (مثلاً در طول ۶ یا ۳۰ برابر قطر سیم). استانداردها جداول دقیقی برای این مورد دارند.
- کاهش قطر: اگر قطر سیم بکسل به دلیل سایش خارجی یا خرابی هسته داخلی، به طور قابل توجهی (مثلاً بیش از ۷٪) کاهش یابد.
- خوردگی و زنگزدگی: وجود زنگزدگی شدید در سطح خارجی یا علائم خوردگی داخلی (مانند پودر قرمز رنگ که از بین رشتهها بیرون میزند).
- آسیبهای مکانیکی: هرگونه لهیدگی، پیچخوردگی (Kink)، صافشدگی، یا تغییر شکل قفسمانند (Birdcaging).
- آسیب ناشی از حرارت: تغییر رنگ سیم بکسل به آبی یا قهوهای نشاندهنده قرار گرفتن در معرض حرارت زیاد است که ساختار فولاد را تضعیف میکند.
- سایش خارجی: وقتی مفتولهای بیرونی به قدری ساییده شوند که سطح آنها صاف شود.
علت خوردگی سیم بکسل آسانسور چیست؟
خوردگی یکی از خطرناکترین دشمنان سیم بکسل است، بهویژه خوردگی داخلی که با چشم دیده نمیشود. دلایل اصلی آن عبارتند از:
- رطوبت بالا: وجود رطوبت دائمی در چاه آسانسور یا موتورخانه (مثلاً به دلیل نفوذ آب یا تهویه نامناسب).
- محیط شیمیایی: قرار گرفتن در معرض بخارات یا مواد شیمیایی خورنده در محیطهای صنعتی.
- از بین رفتن روغن: روغنکاری نه تنها برای کاهش سایش، بلکه برای ایجاد یک لایه محافظ در برابر رطوبت نیز ضروری است. با از بین رفتن روغن، فولاد مستقیماً در معرض هوا و رطوبت قرار میگیرد.
- خوردگی داخلی: رطوبت میتواند به داخل هسته فیبری نفوذ کرده و باعث زنگزدگی مفتولهای داخلی شود، در حالی که سطح خارجی سیم بکسل سالم به نظر میرسد. این نوع خوردگی بسیار خطرناک است زیرا باعث کاهش ناگهانی استحکام میشود.
آیا پاره شدن سیم بکسل آسانسور ممکن است ؟
پاره شدن همزمان تمام سیم بکسلهای یک آسانسور که به درستی نگهداری میشود، یک سناریوی تقریباً غیرممکن است. دلایل این امر عبارتند از:
- تعداد زیاد سیم بکسل: آسانسورها حداقل از ۳ یا ۴ سیم بکسل مستقل استفاده میکنند (و گاهی تا ۱۰-۱۲ عدد).
- ضریب ایمنی بسیار بالا: هر سیم بکسل به تنهایی میتواند چندین برابر بار مورد نیاز را تحمل کند.
با این حال، پاره شدن یک رشته سیم بکسل به دلایل زیر ممکن است رخ دهد:
- فرسودگی شدید و عدم تعویض به موقع: نادیده گرفتن کامل علائم خرابی و معیارهای رد.
- خوردگی داخلی شدید: تضعیف ساختار سیم بکسل از داخل بدون علائم خارجی واضح.
- آسیب فیزیکی ناگهانی: سقوط یک جسم سنگین روی سیم بکسلها یا گیر کردن آنها.
- نصب نادرست: ایجاد پیچخوردگی (Kink) در سیم بکسل هنگام نصب که ساختار آن را برای همیشه تضعیف میکند.
مهم: حتی در سناریوی فوقالعاده بعید پاره شدن تمام سیم بکسلها، آسانسور سقوط آزاد نخواهد کرد. سیستمهای ایمنی متعددی مانند گاورنر سرعت غیر مجاز (Overspeed Governor) و ترمز ایمنی (Safety Gear یا پاراشوت) فوراً فعال شده و کابین را با قفل شدن به ریلها متوقف میکنند.
نحوه تعویض سیم بکسل آسانسور
تعویض سیم بکسل یک عملیات تخصصی، پیچیده و خطرناک است که فقط باید توسط تیم فنی متخصص و با تجربه انجام شود. مراحل کلی آن به شرح زیر است ( هرگز فرد غیر متخصص انجام ندهد ) :
- آمادهسازی و ایمنسازی:
- آسانسور از سرویس خارج شده و علائم هشداردهنده نصب میشود.
- برق اصلی سیستم قطع میشود.
- کابین به بالاترین طبقه منتقل میشود.
- مهار کردن کابین و وزنه:
- وزنه تعادل روی سکوی چاهک (بافر) یا روی تیرهای چوبی محکم قرار داده میشود تا وزنش از روی سیمها برداشته شود.
- کابین نیز با استفاده از جرثقیلهای زنجیری (پولیفت) به سقف چاه یا با قرار دادن روی پایههای ایمنی در چاه مهار میشود.
- جدا کردن سیم بکسلهای قدیمی:
- اتصالات سربکسلهای قدیمی از روی کابین و وزنه تعادل باز میشود.
- جایگزینی سیمها:
- انتهای سیم بکسل جدید به انتهای سیم بکسل قدیمی متصل میشود (با بست یا جوش موقت).
- با کشیدن سیم قدیمی از روی فلکه موتور و فلکه هرزگرد، سیم جدید به آرامی در مسیر صحیح خود قرار میگیرد. این کار برای تمام رشتهها تکرار میشود.
- برش و سربندی سیمهای جدید:
- پس از عبور دادن تمام سیمهای جدید، طول دقیق آنها اندازهگیری و علامتگذاری میشود.
- سیمها با فرز مخصوص بریده شده و عملیات سربندی (نصب سوکت با رزین) با دقت بسیار بالا انجام میشود. این مرحله بسیار حساس است.
- نصب و اتصال سیمهای جدید:
- پس از خشک شدن کامل رزین، سوکتهای جدید به یوک کابین و قاب وزنه تعادل متصل میشوند.
- تنظیم کشش اولیه:
- مهارهای کابین و وزنه به آرامی برداشته میشوند تا وزن سیستم روی سیمهای جدید بیفتد.
- اولین مرحله تنظیم کشش سیمها انجام میشود.
- راهاندازی و تست نهایی:
- آسانسور چندین بار در حالت بازرسی و سپس در حالت نرمال در طول چاه حرکت داده میشود تا سیمها “جا بیفتند”.
- کشش سیمها مجدداً بررسی و تنظیم دقیق میشود.
- تمام تستهای ایمنی، از جمله تست ترمز، پاراشوت و تست کشش (سرخوردگی) انجام میشود.
نحوه بستن سیم بکسل آسانسور
“بستن سیم بکسل” به معنای ایجاد یک نقطه اتصال ایمن در انتهای آن است. همانطور که پیشتر ذکر شد، روش استاندارد و مورد تایید برای سیم بکسلهای تعلیق آسانسور، استفاده از سوکت و رزین است. این روش تضمین میکند که اتصال به اندازه خود سیم بکسل استحکام دارد.
هرگونه روش دیگر مانند استفاده از بستهای کرپی، گره زدن (که مطلقاً ممنوع است) یا سایر اتصالات مکانیکی، برای این کاربرد حیاتی غیرمجاز و ناایمن است. فرآیند ریختن رزین در سوکت باید توسط فرد آموزشدیده و با رعایت دقیق دستورالعملهای سازنده رزین انجام شود.
هزینه تعویض سیم بکسل آسانسور
هزینه تعویض سیم بکسل آسانسور یک مبلغ ثابت نیست و به عوامل متعددی بستگی دارد:
- طول سیم بکسل: به تعداد طبقات و ارتفاع ساختمان بستگی دارد.
- تعداد رشتههای سیم بکسل: از ۳-۴ رشته تا ۱۲ رشته متغیر است.
- قطر و نوع سیم بکسل: سیمهای با قطر بیشتر و هسته فولادی گرانتر هستند.
- برند سیم بکسل: برندهای معتبر اروپایی (مانند گوستاو ولف) به مراتب گرانتر از برندهای چینی یا ترکیهای هستند.
- دستمزد تیم اجرایی: هزینه نصب بسته به پیچیدگی کار و شهر محل پروژه متفاوت است.
- هزینههای جانبی: مانند هزینه سوکتهای جدید، رزین، و حمل و نقل.
به طور کلی، این یک عملیات پرهزینه است و میتواند بخش قابل توجهی از بودجه تعمیر و نگهداری یک ساختمان را به خود اختصاص دهد. اما برای اینکه حدود قیمت را داشته باشید برای مقایسه سریعتر، میتوانید از جدول زیر استفاده کنید:
هزینه تعویض سیم بکسل آسانسور
| نوع تعلیق | تعداد توقف | هزینه تعویض سیم بکسل آسانسور |
|---|---|---|
| 1:1 (یک به یک) | تا ۸ ایستگاه | ۷,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
| 1:1 (یک به یک) | بیشتر از ۸ ایستگاه | ۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
| 2:1 (دو به یک) | تا ۸ ایستگاه | ۱۴,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
| 2:1 (دو به یک) | بیشتر از ۸ ایستگاه | ۱۷,۰۰۰,۰۰۰ تومان |
نکته مهم: این قیمتها به عنوان یک راهنمای کلی ارائه شدهاند و ممکن است با توجه به عواملی مانند برند سیم بکسل، پیچیدگی پروژه، و شرایط بازار در زمان اجرا تغییر کنند.
سوالات دیگر در مورد سیم بکسل آسانسور :
استاندارد سیم بکسل آسانسور
استاندارد اصلی و مرجع بینالمللی که مشخصات فنی، تولید، تست و معیارهای تعویض سیم بکسلهای مورد استفاده در آسانسور را تعیین میکند، استاندارد اروپایی زیر است:
EN 12385-5: Steel wire ropes – Safety – Part 5: Stranded ropes for lifts
این استاندارد به طور خاص به طنابهای فولادی برای آسانسورها میپردازد. علاوه بر این، استانداردهای کلی ایمنی آسانسور مانند EN 81-20 (قوانین ایمنی برای ساخت و نصب آسانسور) و EN 81-50 (قوانین طراحی، محاسبات و آزمونهای قطعات آسانسور) نیز الزامات مربوط به سیم بکسل، از جمله ضریب ایمنی و نحوه استفاده از آن را مشخص میکنند. در ایران، این استانداردها معادلسازی و در استاندارد ملی آسانسور ایران لحاظ شدهاند.
ضریب ایمنی سیم بکسل آسانسور چیست و مقدار آن چقدر است؟
ضریب ایمنی (Safety Factor) یک مفهوم مهندسی است که نشان میدهد یک قطعه چقدر قویتر از حداکثر باری است که در شرایط عادی تحمل میکند. این ضریب از تقسیم “حداقل نیروی گسیختگی” (Minimum Breaking Load – MBL) سیم بکسل به “حداکثر بار استاتیکی کاری” (Maximum Static Working Load) آن محاسبه میشود.
مقدار ضریب ایمنی:
بر اساس استاندارد اروپایی EN 81-20/50، برای آسانسورهای کششی مسافری که از ۳ رشته سیم بکسل یا بیشتر استفاده میکنند، حداقل ضریب ایمنی ۱۲ است. این یعنی سیم بکسلها باید بتوانند حداقل ۱۲ برابر حداکثر بار استاتیکی (وزن کابین + ظرفیت کامل) را تحمل کنند. برای آسانسورهای باری یا سیستمهایی با تعداد سیم بکسل بیشتر، این ضریب میتواند کمی کمتر باشد، اما همواره یک عدد بسیار بالا و محافظهکارانه است. این ضریب ایمنی بالا یکی از دلایل اصلی امنیت فوقالعاده آسانسورهاست. این عدد کمترین ضریب ایمنی است و اعداد 14 و 16 نیز بسته به شرایط در دسترس هستند.
آیا آسانسور بدون سیم بکسل داریم؟
بله، چندین نوع آسانسور وجود دارد که از سیم بکسل استفاده نمیکنند:
- آسانسورهای هیدرولیکی: این آسانسورها با استفاده از یک جک و پیستون هیدرولیکی که با فشار روغن کار میکند، کابین را به بالا و پایین حرکت میدهند. آنها معمولاً برای ساختمانهای کمارتفاع (تا حدود ۶-۷ طبقه) و سرعتهای پایین استفاده میشوند.
- آسانسورهای پنوماتیکی (خلاء): این آسانسورها که بیشتر در منازل مسکونی کاربرد دارند، از اختلاف فشار هوا در بالا و پایین یک سیلندر برای بالا بردن کابین استفاده میکنند.
- آسانسورهای بدون طناب (Rope-less): این یک فناوری نوین است که توسط شرکتهایی مانند Thyssenkrupp با نام “MULTI” توسعه داده شده است. در این سیستم، کابینها با استفاده از فناوری شناوری مغناطیسی (Maglev) و موتورهای خطی، نه تنها به صورت عمودی بلکه به صورت افقی نیز در چاه حرکت میکنند. این فناوری انقلابی، امکان جابجایی چندین کابین در یک چاه را فراهم میکند.
فرمول محاسبه سیم بکسل آسانسور
انتخاب نوع و قطر سیم بکسل یک “فرمول” ساده ندارد، بلکه یک فرآیند مهندسی طراحی است که در آن طراح آسانسور با توجه به وزن کابین، ظرفیت نامی، سرعت، قطر فلکهها و ضریب ایمنی مورد نیاز (حداقل ۱۲)، سیم بکسل مناسب را از کاتالوگ سازندگان انتخاب میکند.
روش محاسبه تعداد سیم بکسل آسانسور
تعداد سیم بکسلها در مرحله طراحی آسانسور و بر اساس محاسبات ایمنی تعیین میشود. روش کلی به این صورت است:
- محاسبه کل بار استاتیکی (W):
- محاسبه حداقل نیروی گسیختگی کل مورد نیاز (Total MBL):
-
انتخاب یک نوع سیم بکسل: طراح یک سیم بکسل با قطر و ساختار مشخص (مثلاً گوستاو ولف ۱۰ میلیمتر) را انتخاب میکند و نیروی گسیختگی یک رشته از آن (Single MBL) را از جدول مشخصات استخراج میکند.
-
محاسبه تعداد سیم بکسل (n):
عدد به دست آمده همیشه به سمت بالا گرد میشود. همچنین طبق استاندارد، حداقل تعداد سیم بکسل برای آسانسورهای کششی ۲ یا ۳ رشته (بسته به نوع سیستم تعلیق) است.
حداقل قطر سیم بکسل آسانسور
بر اساس استاندارد EN 81-20، حداقل قطر اسمی برای سیم بکسلهای تعلیق اصلی ۸ میلیمتر است. استفاده از سیم بکسل با قطر کمتر از این مقدار برای معلق نگه داشتن کابین و وزنه تعادل مجاز نیست.
مشخصات بهترین سیم بکسل آسانسور
“بهترین” سیم بکسل ترکیبی از ویژگیهای زیر را دارد:
- تولید شده بر اساس استاندارد EN 12385-5: این اولین و مهمترین مشخصه است.
- کیفیت بالای مواد اولیه: استفاده از فولاد پرکربن با مقاومت کششی یکنواخت.
- ساختار دقیق و یکنواخت: قطر ثابت در تمام طول، گام تاب منظم و عدم وجود عیوب ظاهری.
- هسته با کیفیت: چه از نوع فیبری و چه فولادی، هسته باید مستحکم و به درستی در مرکز قرار گرفته باشد.
- روغنکاری مناسب در کارخانه: روغنی که هم خاصیت روانکاری و هم ضدخوردگی داشته باشد.
- مقاومت بالا در برابر خستگی و سایش: این ویژگیها باعث عمر طولانی سیم بکسل میشوند.
- برند معتبر: تولید شده توسط شرکتی با سابقه درخشان و کنترل کیفیت دقیق.
برندهای سیم بکسل آسانسور موجود در ایران
در بازار ایران برندهای مختلفی با کیفیتها و قیمتهای متفاوت یافت میشوند. برخی از معروفترین آنها عبارتند از:
- گوستاو ولف (Gustav Wolf) – آلمان: به عنوان یکی از باکیفیتترین و معتبرترین برندهای جهان شناخته میشود و انتخاب اول بسیاری از متخصصان است. البته دقت داشته باشید که آلمان اصل باشد و چینی یا … نباشد.
- کیس وایر (Kiswire) – کره جنوبی: یک برند بسیار معتبر با کیفیت بالا که رقیب جدی برای برندهای اروپایی محسوب میشود.
- دی اس آر (DSR) – کره جنوبی: یکی دیگر از برندهای باکیفیت کرهای.
- چلیک هالاط (Çelik Halat) – ترکیه: یک برند ترکیهای با کیفیت قابل قبول.
- برندهای چینی: برندهای متعددی از چین در بازار موجود است که کیفیت آنها بسیار متنوع بوده و از درجه پایین تا قابل قبول متغیر است. هنگام خرید برندهای چینی باید دقت بیشتری به خرج داد.
بهترین برند سیم بکسل آسانسور
اگرچه “بهترین” میتواند بسته به بودجه و کاربرد متفاوت باشد، اما در صنعت آسانسور ایران و جهان، برند گوستاو ولف (Gustav Wolf) آلمان به طور گسترده به عنوان معیار طلا (Gold Standard) و بهترین برند سیم بکسل آسانسور شناخته میشود. دلایل این شهرت عبارتند از:
- کیفیت ساخت بینظیر و یکنواخت.
- عمر طولانی و عملکرد قابل اعتماد.
- رعایت کامل و سختگیرانه استانداردهای جهانی.
- تحقیق و توسعه مداوم.
پس از آن، برندهایی مانند کیس وایر (Kiswire) کره جنوبی نیز به دلیل کیفیت بسیار بالا و قیمت رقابتیتر، گزینهای عالی و بسیار محبوب هستند.
قیمت سیم بکسل آسانسور
قیمت سیم بکسل آسانسور به صورت متری اعلام میشود و به شدت تحت تاثیر عوامل زیر است:
- برند: گوستاو ولف گرانترین و برندهای چینی ارزانترین هستند.
- قطر: با افزایش قطر، قیمت به صورت غیرخطی افزایش مییابد.
- نوع هسته: سیم بکسل مغز فولادی (IWRC) معمولاً گرانتر از مغز کنفی (FC) است.
- نرخ ارز: به دلیل وارداتی بودن اکثر سیم بکسلهای باکیفیت، قیمت آنها مستقیماً به نوسانات نرخ ارز وابسته است.
با توجه به این نوسانات، ارائه قیمت دقیق ممکن نیست، اما به عنوان یک قاعده کلی، همیشه بین برندهای مختلف تفاوت قیمت قابل توجهی وجود دارد.
توجه: به دلیل اهمیت حیاتی این قطعه، صرفهجویی در هزینه با خرید سیم بکسل ارزان و بیکیفیت، ریسک بسیار بزرگی است و به هیچ وجه توصیه نمیشود.
با این حال قیمت روز محصولات گوستاو ولف در میانه آذرماه 1404 به شرح زیر است :
نکات مهم قبل از مشاهده جدول:
- مدلهای
PAWO: اینها نامهای تجاری مدلهای تخصصی گوستاو ولف هستند. برای مثالF7وF10مدلهای بهینهسازی شده برای عملکرد بهتر در آسانسور هستند. - مدل
S-FC: این نام عمومی برای سیم بکسلهای استاندارد با ساختار8x19S+FC(هشت رشته، هر رشته ۱۹ مفتول، بافت سیل و مغزی کنفی) است که رایجترین نوع در بازار میباشد. - کاربرد: سیم بکسلهای با قطر کمتر از ۸ میلیمتر (مانند ۶ و ۶.۵ میلیمتر) برای سیم بکسل گاورنر استفاده میشوند و استفاده از آنها برای تعلیق اصلی کابین غیرمجاز است.
لیست قیمت هر متر سیم بکسل آسانسور
جدول زیر بر اساس قیمت (از کم به زیاد) مرتب شده است.
قیمت هر متر سیم بکسل آسانسور
| مدل (Model) | کاربرد (Application) | ساختار (Construction) | قطر (mm) | نوع مغزی (Core) | قیمت هر متر (تومان) |
|---|---|---|---|---|---|
| PAWO F1 | گاورنر | 6x19W |
6 | کنفی (FC) | ۱۷۸,۰۰۰ |
| 8x19S+FC | تعلیق | 8x19S |
8 | کنفی (FC) | ۲۳۲,۰۰۰ |
| 8x19S+FC | تعلیق | 8x19S |
10 | کنفی (FC) | ۲۴۵,۰۰۰ |
| PAWO 819W | گاورنر / خاص | 8x19W |
6 | فولادی (IWRC) | ۲۷۱,۰۰۰ |
| PAWO F7 | تعلیق | 8x19S |
8 | کنفی (FC) | ۲۹۲,۰۰۰ |
| PAWO F7S | تعلیق (پایدار) | 8x19S |
8 | کنفی ویژه (Special FC) | ۳۱۷,۰۰۰ |
| PAWO 819W | گاورنر / خاص | 8x19W |
6.5 | فولادی (IWRC) | ۳۱۹,۰۰۰ |
| 8x19S+FC | تعلیق | 8x19S |
11 | کنفی (FC) | ۳۳۲,۰۰۰ |
| PAWO F7 | تعلیق | 8x19S |
10 | کنفی (FC) | ۳۳۳,۰۰۰ |
| PAWO F10 | تعلیق (عملکرد بالا) | 8x25F |
8 | کنفی ویژه (Special FC) | ۳۵۶,۰۰۰ |
| 8x19S+FC | تعلیق | 8x19S |
12 | کنفی (FC) | ۳۶۲,۰۰۰ |
| PAWO F7S | تعلیق (پایدار) | 8x19S |
10 | کنفی ویژه (Special FC) | ۳۸۳,۰۰۰ |
| 8x19S+FC | تعلیق | 8x19S |
13 | کنفی (FC) | ۳۸۵,۰۰۰ |
| PAWO F7 | تعلیق | 8x19S |
11 | کنفی (FC) | ۳۸۵,۰۰۰ |
| PAWO F10 | تعلیق (عملکرد بالا) | 8x25F |
10 | کنفی ویژه (Special FC) | ۴۳۷,۰۰۰ |
| PAWO F7 | تعلیق | 8x19S |
13 | کنفی (FC) | ۵۲۴,۰۰۰ |
| PAWO F7S | تعلیق (پایدار) | 8x19S |
13 | کنفی ویژه (Special FC) | ۶۶۲,۰۰۰ |
توضیحات تکمیلی مدلها:
- مغزی فولادی (IWRC): مدل
PAWO 819Wبه دلیل داشتن مغزی فولادی، استحکام و مقاومت بیشتری در برابر لهیدگی دارد. - PAWO F7: نسخه بهینهسازی شده از سیم بکسل استاندارد با دوام بیشتر.
- PAWO F7S: حرف S در این مدل به مغزی کنفی ویژه و فشرده (Special Compacted Fiber Core) اشاره دارد که باعث پایداری ابعادی بیشتر و کشسانی کمتر سیم بکسل میشود.
- PAWO F10: این مدل یک سیم بکسل با عملکرد بسیار بالا (High Performance) با ساختار
8x25Fاست. تعداد مفتولهای بیشتر و بافت فیلر (Filler) آن را در برابر خستگی خمشی بسیار مقاوم میکند و برای آسانسورهای پرتردد و پرسرعت ایدهآل است.
قیمت سیم بکسل نمره 10 آسانسور
در تاریخ آذر 1404 قیمت سیم بکسل 8x19S+FC نمره 10 متری گوستاو ولف ۲۳۲,۰۰۰ تومان، قیمت سیم بکسل PAWO F7 نمره 10 گوستاو ولف متری ۳۳۳,۰۰۰ تومان، قیمت سیم بکسل PAWO F7S نمره 10 گوستاو ولف متری ۳۸۳,۰۰۰ تومان، قیمت سیم بکسل PAWO F10 نمره 10 گوستاو ولف متری ۴۳۷,۰۰۰ تومان است.
سیم بکسل نمره ۱۰ (قطر ۱۰ میلیمتر) یکی از پرکاربردترین سایزها در آسانسورهای مسافری ۴ تا ۶ نفره است. قیمت آن بسته به برند (گوستاو ولف، کیس وایر، چینی و…) و نوع مغزی (کنفی یا فولادی) بسیار متفاوت است.
قیمت سیم بکسل نمره 11 آسانسور
در تاریخ آذر 1404 قیمت سیم بکسل 8x19S+FC نمره 11 گوستاو ولف متری ۳۳۲,۰۰۰ تومان، یمت سیم بکسل PAWO F7 نمره 11 گوستاو ولف متری ۳۸۵,۰۰۰ تومان است.
سیم بکسل نمره ۱۱ (قطر ۱۱ میلیمتر) برای آسانسورهای با ظرفیت یا سرعت بالاتر (مثلاً ۸ نفره) استفاده میشود. قیمت آن به ازای هر متر، از نمره ۱۰ گرانتر است و مانند سایر سایزها، به برند و مشخصات فنی بستگی دارد.
قیمت سیم بکسل نمره 8 آسانسور
در تاریخ آذر 1404 قیمت سیم بکسل 8x19S+FC نمره 8 گوستاو ولف متری ۲۳۲,۰۰۰ تومان، قیمت سیم بکسل PAWO F7 نمره 8 گوستاو ولف متری ۲۹۲,۰۰۰ تومان،قیمت سیم بکسل PAWO F7S نمره 8 گوستاو ولف متری ۳۱۷,۰۰۰ تومان ،قیمت سیم بکسل PAWO F10 نمره 8 گوستاو ولف متری ۳۵۶,۰۰۰ تومان است.
سیم بکسل نمره ۸ (قطر ۸ میلیمتر) حداقل قطر مجاز برای سیم بکسل تعلیق است و معمولاً در آسانسورهای کوچکتر یا خانگی (Home Lift) با سیستمهای تعلیق خاص استفاده میشود. قیمت آن پایینتر از نمرههای بالاتر است اما همچنان تابع برند و کیفیت میباشد.
مراکز فروش سیم بکسل آسانسور
برای خرید سیم بکسل آسانسور باید به مراکز معتبر و تخصصی مراجعه کرد تا از اصالت و کیفیت کالا اطمینان حاصل شود. این مراکز عبارتند از:
- شرکتهای فروش قطعات آسانسور: این شرکتها به صورت تخصصی تمام قطعات آسانسور از جمله سیم بکسل را عرضه میکنند.
- نمایندگیهای رسمی برندها: بهترین مکان برای خرید سیم بکسل اصلی، مراجعه به نمایندگی یا توزیعکننده رسمی آن برند (مثلاً نماینده گوستاو ولف در ایران ) است.
- بازارهای بورس قطعات صنعتی: در شهرهای بزرگ مانند تهران، مناطقی مانند خیابان قزوین، به عنوان مرکز فروش قطعات صنعتی و سیم بکسل شناخته میشوند.
- فروشگاههای آنلاین معتبر: برخی وبسایتهای تخصصی فروش تجهیزات صنعتی نیز سیم بکسل آسانسور را عرضه میکنند.
نکته مهم در خرید: همیشه درخواست کنید که سیم بکسل با سرتیفیکیت اصلی کارخانه و روی قرقره اصلی (با پلاک مشخصات) به شما تحویل داده شود تا از اصالت آن مطمئن شوید.
امیدواریم این راهنما برای شما سودمند بوده باشد و خرید بهتری را بتوانید از طریق آن انجام دهید.
بدون دیدگاه