با زیاد شدن دفعات قطع برق در این روزهای ایران، یکی از دغدغه ها و شاید نگرانی جدید همه ما گیر کردن در آسانسور است ، حال سوال این است که اگر آسانسور بین طبقات گیر کرد چه کنیم؟ این هم لیست کارهایی که باید انجام دهید.
کارهایی که باید بکنید :
- استرس نگیرید : وضعیتی که در آن قرار دارید خطرناک نیست چون نه هوای داخل آسانسور تمام می شود و نه کابین سقوط میکند. به جای فکر کردن به سناریوهای منفی، بر اطلاع‌رسانی شرایط خود به دیگران تمرکز کنید تا سریعتر افراد متخصص برای کمک به شما تلاش کنند.
- اطلاع رسانی به خارج کابین و درخواست کمک از افراد متخصص و حرفه ای( زدن زنگ خطر داخل کابین، تماس با موبایل ) : دکمه اضطراری آسانسور ( با شکل زنگ ) تعبیه شده در داخل کابین را فشار دهید تا دیگران متوجه شوند کسی در آسانسور گیر کرده است.
اگر دکمه کار نمیکند، و اگر موبایل شما آنتن می دهد ، با شماره تلفن یکی از اعضای خانواده، همسایه ها، آشنایان یا شماره درج شده در داخل کابین آسانسور که شامل شماره نگهبان یا مسئول ساختمان، تکنسین فنی آسانسور و در نهایت شماره آتش‌نشانی ۱۲۵ است، تماس بگیرید و ضمن اعلام دقیق موقعیت خود منتظر رسیدن آنها باشید.
اگر نتوانستید تماس تلفنی بگیرید یا دکمه‌ها کار نکردند، توجه افراد خارج از آسانسور را جلب کنید. با چیزی مثل کفش، کلید، یا سایر اشیا به در بکوبید تا افراد را مطلع سازید. با فریاد زدن نیز ممکن است توجه افراد خارج از آسانسور جلب شود. اما اگر بیش از حد داد بزنید، ممکن است شرایط شما و همراهان‌تان استرس‌آورتر شود. پس علی‌رغم فریاد زدن، همچنان آرامش خود را حفظ کنید.
توجه داشته باشید فردی که شما را نجات میدهد دارای تخصص باشد. یعنی اطلاع رسانی شما به دیگران در این راستا است که آنها ضرفا و فقط افراد متخصص را برای شما فراخوانی کنند. نجات افراد باید توسط آتش‌نشانان یا تکنسین‌های مجاز انجام شود. تلاش افراد غیرمتخصص برای باز کردن درب یا خارج کردن افراد، می‌تواند منجر به حوادث جدی شود.
اگر احیانا بیماری قلبی یا بیماری خاصی دارید که نیاز به خوردن داروی خاصی دارید در هنگام اطلاع رسانی به افراد خارج کابین اطلاع دهید تا اورژانس را خبر کنند. - انتظار برای رسیدن کمک از فرد متخصص: پس از اطلاع‌رسانی، صبور باشید.
توجه داشته باشید که مسافران آسانسور فقط زمانی باید خارج شوند که کابین کاملاً هم‌سطح طبقه قرار گرفته و درب با کلید مخصوص باز شده باشد.
اقدامات اضطراری هنگام گیر کردن آسانسور
کارهایی که نباید بکنید :
- سوار شدن در آسانسور زمانی که در ساختمان تنها هستید: ترجیحا در زمان‌هایی که در ساختمانی تنها حضور دارید از استفاده از آسانسور بپرهیزید. زیرا ممکن است زمانی که دکمه اضطراری یا احضار را فشار میدهید کسی صدای شما را نشنود. گوشی داخل کابین آنتن ندهد یا باطری گوشی شما تمام شده باشد یا حتی گوشی خود را همراه نبرده باشید. در این حالت مجبور خواهید ماند تا چند ساعتی داخل کابین انتظار بکشید تا برق بیاید. نگهبانان حراست ادارات معمولا افرادی هستند که شبها در این وضعیت هستند.
- خروج عجولانه هنگام باز شدن درب: اگر درب باز شد، ابتدا مطمئن شوید کابین هم‌سطح طبقه است و سپس با احتیاط خارج شوید
- تلاش برای باز کردن دربها: به هیچ‌وجه سعی نکنید از داخل درها را به زور باز کنید. این کار شما ممکن است باعث شود دیگر نتوان کابین را حرکت داد و تیم نجات با مشکل روبه‌رو شود.
- خروج از دریچه سقف : به‌هیچ‌وجه سعی نکنید خودتان را از دریچه فوقانی آسانسور بیرون بکشید. قهرمان‌بازی برای فیلم‌هاست؛ اگر سعی کنید اینگونه خودتان را نجات دهید ممکن است دچار برق‌گرفتگی شوید و حتی جانتان را از دست بدهید.
- پریدن یا تکان دادن کابین: پریدن یا تکان دادن کابین ممکن است باعث آسیب به تجهیزات و افزایش خطر شود.
فشردن مکرر دکمه‌ها: این کار نه تنها کمکی نمیکند، بلکه ممکن است به سیستم کنترل آسیب بزند. - مدیریت نکردن باتری گوشی: هنگام گیر کردن در آسانسور سعی کنید باتری گوشی‌تان را الکی هدر ندهید تا اگر نیاز به تماس با بیرون داشتید به کمبود باتری بر نخورید.
- استفاده از آسانسور در زمان قطعی برق برنامه‌ریزی‌شده :در مناطقی با قطعی برق منظم، از آسانسور 30-40 دقیقه قبل از قطعی برق استفاده نکنید.
حفظ آرامش، اطلاع‌رسانی صحیح و پرهیز از اقدامات خطرناک، کلید نجات ایمن از آسانسور در زمان قطع برق است.
هنگام گیر کردن آسانسور چه کاری نباید بکنیم؟
نگرانی هایی که نباید داشته باشید:
- هوا تمام نمی شود: بدانید که قرار نیست با کمبود هوا مواجه شوید، آسانسور درزهای زیادی دارد و هیچوقت هوای داخل کابین تمام نمی شود.
- سقوطی در کار نیست: بدانید که زمانی که برق قطع می شود کابین آسانسور سقوط نمیکند. آسانسور سیستم های ایمنی زیادی دارد که از سقوط آن جلوگیری میکنند. ضمن اینکه سیستم ترمز اضطراری آسانسور سیستمی مکانیکی است و با قطع برق از کار نخواهد افتاد.سیم بکسل‌هایی که آسانسور را جابه‌جا میکنند هم خیلی محکم هستند.
هنگام طراحی این سیم‌ها ضرایب اطمینان بالایی برایشان در نظر گرفته می‌شود و امکان پاره شدنشان چیزی نزدیک به صفر است. حتی در صورت پاره شدن و یا بریده شدن سیم‌بکسل‌ها هم ترمزهایی دیگری به اسم پاراشوت وجود دارند که که از سقوط آسانسور جلوگیری میکند. البته همه اینها به شرطی صحیح است که تعمیر و نگهداری و سرویس آسانسوربه صورت دوره ای توسط شرکت های دارای صلاحیت، انجام شده باشد. همین موضوع، نشان دهنده اهمیت خیلی زیاد سرویس های دوره ای آسانسور است.
چه کار کنیم که کلا این مشکل رفع شود؟
- سیستم برق اضطراری یا black out: آسانسورهای جدید دارای سیستم نجات اضطراری یا black out هستند که هنگام قطع برق با استفاده از برق اضطراری، کابین را به نزدیک‌ترین طبقه می‌رسانند و درب را باز میکنند. به این ترتیب مشکل گیرکردن آسانسور بین طبقات در هنگام قطع برق، کلا رفع می شود. خوشبختانه این سیستم را می توان به آسانسورهای قدیمی اضافه کرد.
- سرویس و نگهداری منظم توسط شرکت های دارای صلاحیت: سرویس ماهانه و استاندارد آسانسور، احتمال بروز مشکلات در هنگام گیر کردن آسانسور را به شدت کاهش میدهد.به خصوص سیستم های ایمنی آسانسور .
پیشگیری از گیر کردن آسانسور در هنگام قطع برق
علل اصلی توقف آسانسور بین طبقات
1-مشکلات تغذیه برق و نوسانات
قطع شدن برق یا نوسانات برق از علل مهم توقف آسانسور محسوب می‌شود. نوسانات شدید و قطع برق می‌تواند نه تنها باعث توقف فوری آسانسور شود، بلکه در صورت تکرار، به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی آسیب جدی وارد کند.
سیستم‌های مدرن آسانسور به برق پایدار و با کیفیت نیاز دارند. نوسانات ولتاژ، قطعی‌های مکرر، یا مشکلات در سیستم زمین‌بندی ساختمان می‌تواند باعث عملکرد غیرطبیعی سیستم کنترل شود. علاوه بر این، در هنگام قطع برق، اگر آسانسور مجهز به سیستم تغذیه اضطراری نباشد، ممکن است بین طبقات متوقف شود و مسافران در آن گیر بمانند. برخی از آسانسورهای قدیمی‌تر نیز نسبت به تغییرات برق حساس‌تر هستند و ممکن است با کوچک‌ترین نوسان، سیستم‌های ایمنی آنها فعال شده و آسانسور متوقف شود.
علل اصلی توقف آسانسور بین طبقات
2-مشکلات نصب و راه‌اندازی غیراصولی
نصب و اجرای آسانسور فرآیندی چندمرحله‌ای و تخصصی است که هر بخش آن باید توسط مهندسان متخصص در آن حوزه اجرا شود. رعایت دقیق استانداردها و الزامات فنی در این مرحله ضروری می‌باشد. هرگونه سهل‌انگاری در این موارد و عدم رعایت اصول در مراحل نصب، می‌تواند زمینه‌ساز بروز اشکالات و خرابی‌های متعدد در آینده شود و باعث شود که آسانسور متوقف شود.
مشکلات نصب غیراصولی شامل موارد متعددی مانند عدم تراز صحیح کابین، نصب نادرست سیستم کابل‌کشی، عدم رعایت فاصله‌های استاندارد بین قطعات، و تنظیم نامناسب سیستم‌های ایمنی است. این مشکلات معمولاً در ابتدای راه‌اندازی ظاهر نمی‌شوند، اما با گذشت زمان و استفاده مکرر، منجر به عملکرد غیرطبیعی آسانسور و در نهایت توقف آن می‌گردند. علاوه بر این، عدم انجام تست‌های کافی پس از نصب می‌تواند مشکلات پنهان را آشکار نکند که بعداً به مشکلات جدی تبدیل می‌شوند.
3-استفاده از قطعات بی‌کیفیت و غیراصل یا عدم سازگاری قطعات با یکدیگر
استفاده از قطعات غیراصلی و بی‌کیفیت در سیستم آسانسور، نه تنها طول عمر مفید آسانسور را به طور چشمگیری کاهش میدهد، بلکه احتمال خرابی آسانسور، از کار افتادن زودهنگام و توقف آسانسور را نیز افزایش میدهد. علاوه بر کیفیت قطعات باید به هماهنگی بین آنها نیز توجه کرد، یعنی با توجه به ظرفیت و سرعت مورد نیاز برای آسانسور، موتور آسانسور، سیستم محرکه و سایر قطعات مکانیکال و الکتریکی باید به نوعی انتخاب شوند که در کنار یکدیگر به درستی کار کنند.
قطعات بی‌کیفیت معمولاً دارای مقاومت کمتری در برابر فشار، حرارت و استفاده مکرر هستند. این موضوع باعث می‌شود که این قطعات زودتر از موعد مقرر خراب شوند و عملکرد کلی سیستم را مختل کنند. همچنین، عدم سازگاری قطعات مختلف با یکدیگر می‌تواند منجر به ایجاد ارتعاش، سر و صدای غیرطبیعی، و در نهایت آسیب‌های جدی به سیستم شود. مثلاً استفاده از موتوری با قدرت نامناسب برای وزن کابین و بار آن، یا استفاده از کابل‌هایی با مقاومت کم، می‌تواند منجر به مشکلات عملکردی جدی گردد.
4-مشکلات فنی و مکانیکی
آسانسور به کمک یک موتور و سیستم‌های مکانیکی حرکت میکند. خرابی در هر یک از اجزای مکانیکی می‌تواند باعث توقف آسانسور شود. خرابی موتور یا سیستم محرکه آسانسور، مشکلات در گیربکس یا سیستم‌های انتقال قدرت، و مشکلات در سیستم هیدرولیک یا وزنه‌ها از جمله علل رایج توقف آسانسور محسوب می‌شوند
سیستم‌های مکانیکی آسانسور بسیار پیچیده و حساس هستند و نیازمند تعمیر و نگهداری منظم می‌باشند. موتور آسانسور باید قادر به تحمل بار مکرر و متغیر باشد، و هرگونه کاهش کارایی آن می‌تواند منجر به عدم توانایی حمل بار یا توقف ناگهانی شود. گیربکس نیز نقش حیاتی در تنظیم سرعت و قدرت انتقالی دارد، و خرابی در آن می‌تواند کل سیستم را مختل کند. علاوه بر این، سیستم وزنه متعادل کننده که وظیفه کاهش بار روی موتور را دارد، در صورت خرابی یا عدم تنظیم صحیح، باعث افزایش فشار روی موتور و در نهایت خرابی آن می‌شود.
5-مشکلات الکتریکی و سیستم‌های کنترل
خرابی سیم‌کشی یا دستگاه‌های کنترل، مشکلات در مدارهای کنترل یا پلاتین‌های برق، و خرابی در بردهای الکترونیکی و سنسورها از دیگر علل مهم توقف آسانسور بین طبقات محسوب می‌شوند. سیستم کنترل آسانسور به عنوان مغز متفکر این دستگاه، وظیفه هماهنگی و کنترل تمامی عملکردها را بر عهده دارد.
سیستم‌های الکتریکی مدرن آسانسورها شامل بردهای پیچیده، سنسورهای دقیق، و نرم‌افزارهای کنترلی پیشرفته هستند که هر یک نقش خاصی در عملکرد صحیح دستگاه دارند. خرابی یا عدم کالیبراسیون صحیح سنسورهای موقعیت‌یاب می‌تواند باعث شود آسانسور نتواند موقعیت دقیق خود را تشخیص دهد و در نتیجه بین طبقات متوقف شود. همچنین، مشکلات در سیم‌کشی، اتصالات آزاد، یا آسیب‌های ناشی از رطوبت و حرارت می‌تواند منجر به قطع ارتباط بین اجزای مختلف سیستم و در نهایت توقف آسانسور گردد.
6-مشکلات درب و سیستم‌های قفل
خراب شدن دربها یا سیستم‌های قفل یکی از علل بسیار رایج توقف آسانسور است. گیر کردن آسانسور به این علت است که شرکت‌های سازنده آسانسور با توجه به لزوم عملکرد درست قطعات به جهت ایمنی و سلامتی مسافران، به شکلی آسانسور را برنامه‌ریزی میکنند که تا زمانی که مشخص نشود تمامی قطعات عملکرد صحیح دارند، آسانسور شروع به حرکت نکند.
سیستم ایمنی آسانسور دربها، قفل‌ها، سوییچ‌های حد و سایر تجهیزات ایمنی را شامل می‌شود، و اگر هر یک از قطعات در حالت صحیح قرار نداشته باشند، تابلو فرمان اجازه حرکت به آسانسور نمی‌دهد. این مکانیزم ایمنی بسیار مهم است، اما گاهی اوقات مشکلات کوچکی مانند عدم تنظیم صحیح سنسورهای درب، آلودگی یا خرابی قفل‌های مکانیکی، یا مشکلات در موتورهای باز و بسته کننده درب می‌تواند باعث فعال شدن سیستم ایمنی و توقف کامل آسانسور شود.
راهکارهای پیشگیری از توقف ناخواسته آسانسور
1-نصب و راه‌اندازی اصولی
اولین و مهم‌ترین قدم برای پیشگیری از توقف آسانسور، اطمینان از نصب و راه‌اندازی اصولی توسط تکنسین‌های مجرب و مجاز است. انتخاب شرکت معتبر و دارای مجوزهای لازم برای نصب آسانسور بسیار حیاتی است. این شرکت‌ها باید دارای گواهینامه‌های استاندارد بوده و از تکنسین‌های آموزش‌دیده استفاده کنند. برای اطلاع از شرکت های معتبر میتوانید از پلکان کمک بگیرید.
پیش از شروع نصب، باید بررسی کاملی از ساختار ساختمان، ابعاد چاهک آسانسور، و مشخصات فنی مورد نیاز انجام شود. در طول فرآیند نصب، باید تمامی استانداردهای ملی (مانند استاندارد ملی ایران شماره ۱-۶۳۰۳ ) و بین‌المللی رعایت شود و مراحل نصب به دقت کنترل و ثبت گردد. پس از تکمیل نصب، انجام تست‌های جامع شامل تست بار، تست سرعت، تست سیستم‌های ایمنی، و تست عملکرد در شرایط مختلف ضروری است. همچنین، ارائه آموزش کامل به کاربران و مدیر ساختمان در خصوص نحوه استفاده صحیح و نکات ایمنی بسیار مهم است.
2-استفاده از قطعات اصل و با کیفیت و توجه به سازگاری قطعات
برای جلوگیری از توقف زودهنگام آسانسور، باید از قطعات اصل و با کیفیت استفاده کرد. قطعات اصل معمولاً دارای گارانتی بلندمدت بوده و مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید شده‌اند. هنگام انتخاب قطعات، باید به سازگاری آنها با یکدیگر و با مشخصات کلی آسانسور توجه کرد.
مهم است که تمامی قطعات اصلی آسانسور شامل موتور، گیربکس، کابل‌ها، سیستم کنترل، و تجهیزات ایمنی از برندهای معتبر و دارای استاندارد تهیه شوند. علاوه بر این، باید مدارک و گواهینامه‌های مربوط به هر قطعه محفوظ نگهداری شود تا در صورت نیاز به تعمیر یا تعویض، بتوان قطعات سازگار را شناسایی و تهیه کرد. همچنین، نگهداری موجودی قطعات یدکی ضروری می‌تواند در کاهش زمان تعمیر و بازگرداندن سریع آسانسور به وضعیت عادی مؤثر باشد.
3-برنامه سرویس و نگهداری منظم
عدم نگهداری و تعمیرات منظم یکی از علل اصلی خرابی آسانسور است. تنظیم برنامه سرویس منظم توسط تکنسین‌های متخصص می‌تواند بسیاری از مشکلات را پیش از بروز شناسایی و برطرف کند. این برنامه باید شامل بازرسی ماهانه، سرویس فصلی، و بازرسی سالانه جامع باشد.
برنامه نگهداری منظم باید شامل موارد مختلفی مانند روانکاری قطعات متحرک، بررسی و تنظیم سیستم‌های ایمنی، کنترل سایش کابل‌ها و زنجیرها، بازرسی سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی، تست عملکرد موتور و گیربکس، بررسی دربها و قفل‌هایشان، و کنترل کالیبراسیون سنسورها باشد. در طول این بازرسی‌ها، تکنسین باید گزارش کاملی از وضعیت هر قسمت تهیه کرده و در صورت مشاهده علائم سایش یا خرابی، اقدامات لازم را پیشنهاد دهد. همچنین، ثبت مستندات کامل از تاریخچه سرویس‌ها و تعمیرات انجام شده می‌تواند در شناسایی الگوهای خرابی و برنامه‌ریزی بهتر برای نگهداری مؤثر باشد.
4-تقویت سیستم برق و نصب تجهیزات محافظ
برای جلوگیری از مشکلات ناشی از نوسانات برق، نصب تجهیزات محافظ مانند استابلایزر، UPS، و محافظ اضافه جریان ضروری است. این تجهیزات می‌توانند آسانسور را در برابر آسیب‌های ناشی از نوسانات برق محافظت کنند و در مواقع قطع برق، امکان رساندن آسانسور به نزدیک‌ترین طبقه را فراهم کنند.
سیستم تغذیه اضطراری باید قادر به تأمین برق آسانسور برای مدت زمان کافی جهت انتقال ایمن مسافران به نزدیک‌ترین طبقه باشد. همچنین، نصب سیستم‌های نظارت بر کیفیت برق می‌تواند به شناسایی زودهنگام مشکلات برق کمک کند. علاوه بر این، اطمینان از صحیح بودن سیستم اتصالات الکتریکی نیز بسیار مهم است. در مناطقی که قطعی برق مکرر رخ میدهد، نصب سیستم ژنراتور اضطراری می‌تواند راه‌حل مناسبی برای حفظ عملکرد آسانسور باشد.
5-آموزش کاربران و رعایت نکات ایمنی
عدم استفاده صحیح توسط کاربران یکی از علل مهم توقف آسانسور است. آموزش کاربران در خصوص نحوه استفاده صحیح از آسانسور، رعایت حداکثر وزن مجاز، و اجتناب از اعمالی که ممکن است به آسانسور آسیب برساند، بسیار مؤثر است. کاربران باید از موارد ممنوعه مانند پریدن در کابین، استفاده از وسایل تیز برای نگه داشتن درب، و حمل بارهای بیش از حد مطلع شوند.
برگزاری جلسات آموزشی برای ساکنان ساختمان، نصب تابلوهای راهنما در کابین و کنار آسانسور، و ارائه دستورالعمل‌های ساده و قابل فهم می‌تواند به کاهش خرابی‌های ناشی از استفاده غیر اصولی کاربران کمک کند. همچنین، آموزش نحوه عمل در شرایط اضطراری و آشنایی با دکمه‌های ایمنی و آژیر اضطراری برای تمامی کاربران ضروری است. مدیران ساختمان نیز باید آموزش‌های لازم را در خصوص نحوه تشخیص علائم اولیه خرابی و زمان مناسب برای تماس با تکنسین ببینند.
5 راه برای مراقبت و عمر بیشتر آسانسور
اقدامات پس از نجات
1-مسدودسازی آسانسور تا استفاده بعدی
پس از خروج از آسانسور، مهم است که کابین را برای استفاده بعدی مسدود کنید تا سایر افراد در معرض خطر قرار نگیرند. معمولاً باید آسانسور را خاموش کرد یا علامت “خارج از سرویس” روی آن نصب نمود. سپس باید سریعاً با شرکت نگهداری آسانسور تماس گرفته و مشکل را گزارش داد تا تکنسین متخصص برای بررسی و رفع مشکل اعزام شود.
2-بررسی پزشکی و مشاوره افراد گیر کرده در آسانسور
اگر کسی در طول این تجربه احساس ناراحتی جسمی یا روحی کرده، باید مورد بررسی پزشک قرار گیرد. گاهی اوقات استرس و فشار روانی ناشی از گیر کردن در فضای محدود می‌تواند اثرات طولانی‌مدت داشته باشد. همچنین، باید گزارش کاملی از واقعه تهیه کرد که شامل زمان توقف، علت احتمالی، وضعیت کابین، و نحوه نجات باشد. این اطلاعات می‌تواند برای بررسی علت خرابی و پیشگیری از تکرار آن مفید باشد.
بدون دیدگاه