اسانسور خراب ، این عبارت چیزی است که دوست نداریم . آسانسورها یکی از حیاتیترین تجهیزات در ساختمانهای چند طبقه هستند. آسایش، سرعت و امنیتی که آسانسورها فراهم میکنند، آنها را به بخشی جداییناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل کرده است. با این حال، مانند هر سیستم مکانیکی و الکترونیکی دیگری، آسانسورها نیز مستعد خرابی هستند. این خرابیها میتوانند از یک مزاحمت ساده مانند توقف در طبقهای اشتباه تا خطرات جدی ایمنی مانند گیر افتادن، متغیر باشند. شناخت علت خرابی اسانسور و اجرای راهکارهای پیشگیرانه، کلید تضمین عملکرد ایمن، روان و طولانیمدت آسانسور است.
مطلب سودمند مرتبط : اگر آسانسور بین طبقات گیر کرد چه کنیم؟
علت حرکت نکردن آسانسور چیست ؟ آسانسور در طبقه ای مانده و حرکت نمی کند. دلیل چیست ؟ علت پایین رفتن کابین آسانسور چیست ؟ ما در این مطلب به این سوال ها و بسیاری سوالهای دیگر پاسخ میدهیم . در این مطلب از سایت پلکان ، به بررسی جامع 75 دلیل شایع خرابی اسانسور میپردازیم. برای هر مورد، ابتدا نوع خرابی را مشخص کرده، سپس عوامل ایجادکننده آن را تحلیل میکنیم و در نهایت، راهحلهای عملی و پیشگیرانه را ارائه میدهیم. خرابی ها را به پنج دسته مکانیکی ، الکترونیکی ، الکتریکی ، ایمنی و استفاده و محیط تقسیم کرده ایم.
بخش اول: تشریح خرابیهای آسانسور ، عوامل و راهحلها
در این بخش، خرابیها در دستههای مختلف مکانیکی، الکتریکی، الکترونیکی، ایمنی و مربوط به استفاده نادرست تقسیمبندی شدهاند.
دسته ۱: خرابیهای مکانیکی
این خرابیها مربوط به قطعات فیزیکی و متحرک آسانسور هستند.
۱. ساییدگی یا پارگی سیم بکسلها
- خرابی: کاهش استحکام و در نهایت پارگی سیم بکسلهای تعلیق کابین.
- عوامل: استفاده طولانیمدت، عدم روغنکاری مناسب، زنگزدگی به دلیل رطوبت، کشش ناهمگون بین بکسلها، شیارهای نامناسب فلکه کششی.
- راهحل: بازرسی دورهای منظم سیم بکسلها توسط تکنسین متخصص، روغنکاری طبق دستورالعمل سازنده، کنترل تراز و کشش بکسلها، و تعویض آنها قبل از رسیدن به نقطه فرسودگی بحرانی.
۲. خرابی گیربکس موتور
- خرابی: ایجاد صدای غیرعادی، لرزش شدید هنگام حرکت، یا توقف کامل آسانسور.
- عوامل: کمبود یا آلودگی روغن گیربکس، فرسودگی چرخدندهها و بلبرینگها، بار اضافی مکرر.
- راهحل: بررسی سطح و کیفیت روغن گیربکس در سرویسهای دورهای، تعویض روغن طبق زمانبندی، گوش دادن به صداهای غیرعادی و رفع عیب فوری.
۳. فرسودگی کفشکهای راهنما (لغزشی یا غلطکی)
- خرابی: لرزش و تکانهای کابین هنگام حرکت در طول ریلها، ایجاد سروصدا.
- عوامل: اتمام عمر مفید لنتهای کفشک، عدم روغنکاری ریلها (برای کفشکهای لغزشی)، خشکی یا خرابی بلبرینگها (برای کفشکهای غلطکی).
- راهحل: بازرسی منظم کفشکها، تعویض به موقع لنتها یا غلطکهای فرسوده، روغنکاری مناسب ریلها.
۴. مشکل در سیستم ترمز (مگنت ترمز)
- خرابی: عدم توقف دقیق کابین در تراز طبقه (لولینگ نامناسب)، سر خوردن کابین پس از توقف، یا در بدترین حالت، عدم عملکرد ترمز.
- عوامل: فرسودگی لنتهای ترمز، تنظیم نبودن فاصله بین لنت و دیسک، ضعیف شدن بوبین مگنت ترمز، آلودگی روغنی سطح لنتها.
- راهحل: بازرسی و تنظیم دورهای سیستم ترمز، تمیز کردن سطوح ترمز، و تعویض لنتها و بوبین در صورت نیاز.
۵. خرابی فلکه کششی (فلکه اصلی موتور)
- خرابی: سر خوردن سیم بکسلها روی فلکه، ایجاد لرزش، ساییدگی سریع سیم بکسلها.
- عوامل: فرسودگی و گشاد شدن شیارهای فلکه، عدم تطابق جنس فلکه با سیم بکسل، کشش نامناسب بکسلها.
- راهحل: بررسی عمق و شکل شیارها در بازرسیهای سالانه، و در صورت نیاز، شیارزنی مجدد یا تعویض کامل فلکه.
۶. مشکل در فلکه هرزگرد
- خرابی: ایجاد صدای جیرجیر یا غیرعادی از بالای چاه آسانسور، لرزش.
- عوامل: خرابی بلبرینگ فلکه، عدم تراز بودن فلکه.
- راهحل: بازرسی و روانکاری بلبرینگها، و در صورت لزوم تعویض آنها، اطمینان از تراز بودن فلکه.
۷. خرابی گاورنر (سیستم ترمز اضطراری مکانیکی)
- خرابی: عدم فعالسازی سیستم پاراشوت در زمان افزایش سرعت غیرمجاز، یا فعال شدن بیدلیل آن.
- عوامل: زنگزدگی، گرد و غبار، عدم روغنکاری قطعات متحرک، خارج شدن از تنظیمات کارخانه.
- راهحل: تست و بازرسی دورهای گاورنر (معمولاً سالانه توسط شرکت بازرسی)، روغنکاری و تمیزکاری، و تنظیم مجدد در صورت نیاز.
۸. عملکرد نادرست پاراشوت (ترمز ایمنی)
- خرابی: عدم قفل شدن روی ریلها هنگام فعال شدن گاورنر.
- عوامل: زنگزدگی یا کثیفی مکانیزم، فرسودگی فکها، تنظیم نبودن.
- راهحل: بازرسی و تست عملکرد همراه با گاورنر، تمیزکاری و روانکاری مکانیزم.
۹. مشکلات مربوط به دربهای لولایی طبقات
- خرابی: بسته نشدن کامل درب، ایجاد صدای جیرجیر، خرابی قفل.
- عوامل: فرسودگی لولاها، افتادگی درب به دلیل استفاده نادرست، خرابی دیکتاتور (آرامبند)، مشکل در کنتاکت قفل.
- راهحل: رگلاژ و روغنکاری دورهای لولاها، تنظیم یا تعویض دیکتاتور، بازرسی و تمیزکاری کنتاکت قفل.
۱۰. مشکلات مربوط به دربهای اتوماتیک (سانترال یا تلسکوپی)
- خرابی: باز و بسته شدن ناقص یا با ضربه، عدم تشخیص مانع، ایجاد صدای ناهنجار.
- عوامل: خرابی موتور سردرب، فرسودگی تسمه یا قرقرهها، کثیفی سنسورهای چشمی یا پرده نوری، خرابی کفشکهای زیر درب، وجود مانع در سیل درب.
- راهحل: تمیز کردن منظم سنسورهای درب، بازرسی و رگلاژ ماهانه مکانیزم درب، تعویض قطعات فرسوده مانند تسمه و قرقرهها.
… (و همه 75 دلیل که در جدول زیر به صورت خلاصه آمدهاند)
بخش دوم: جدول جامع 75 دلیل خرابی آسانسور و راههای پیشگیری ( موبایل خود را افقی کنید)
برای سادگی و دسترسی سریع، 75 دلیل خرابی در دستهبندیهای مشخص در جدول زیر ارائه شده است.
دسته | کد | نوع خرابی | عوامل ایجادکننده | راهحل پیشگیرانه و تعمیراتی |
---|---|---|---|---|
مکانیکی | M01 | ساییدگی یا پارگی سیم بکسلها | فرسودگی طبیعی، عدم روغنکاری، رطوبت، کشش ناهمگون | بازرسی دورهای، روغنکاری، کنترل کشش، تعویض به موقع |
(Mechanical) | M02 | خرابی گیربکس موتور | کمبود یا آلودگی روغن، فرسودگی چرخدندهها، بار اضافی | کنترل و تعویض روغن گیربکس، پرهیز از حمل بار اضافی |
M03 | فرسودگی کفشکهای راهنما | اتمام عمر مفید، عدم روغنکاری ریلها، خشکی بلبرینگ | بازرسی و تعویض دورهای لنتها/غلطکها، روغنکاری ریلها | |
M04 | خرابی سیستم ترمز (مگنت) | فرسودگی لنت، تنظیم نبودن فاصله، ضعیف شدن بوبین | بازرسی، تنظیم و تعویض دورهای لنتها و بوبین | |
M05 | فرسودگی شیارهای فلکه کششی | سایش طبیعی، جنس نامناسب، کشش نادرست بکسل | بازرسی سالانه شیارها، شیارزنی مجدد یا تعویض فلکه | |
M06 | خرابی بلبرینگ فلکه هرزگرد | اتمام عمر، عدم روانکاری | بازرسی، روانکاری و تعویض بلبرینگ در صورت نیاز | |
M07 | خرابی گاورنر (سیستم ترمز ایمنی) | زنگزدگی، گرد و غبار، خارج شدن از تنظیمات | تست سالانه، تمیزکاری، روغنکاری و تنظیم مجدد | |
M08 | عملکرد نادرست پاراشوت | زنگزدگی، کثیفی مکانیزم، فرسودگی فکها | تست همراه با گاورنر، تمیزکاری و روانکاری مکانیزم | |
M09 | خرابی درب لولایی طبقات | فرسودگی لولا، خرابی آرامبند، مشکل قفل | رگلاژ و روغنکاری لولاها، تنظیم یا تعویض آرامبند | |
M10 | خرابی مکانیزم درب اتوماتیک | خرابی موتور، فرسودگی تسمه و قرقره، کثیفی ریل | بازرسی و رگلاژ ماهانه، تعویض قطعات فرسوده | |
M11 | شکستگی یا ترک در ریلهای راهنما | نصب نادرست، زلزله، ضربه شدید | بازرسی چشمی دورهای، اطمینان از نصب صحیح | |
M12 | شل شدن پیچ و بستهای ریل | لرزشهای مکرر، نصب اولیه ضعیف | آچارکشی و بازرسی دورهای تمامی بستها | |
M13 | سر و صدای کابین | شل شدن قطعات، خرابی کفشک، عدم بالانس وزنه | بازرسی و آچارکشی قطعات کابین، بالانس مجدد | |
M14 | خرابی ضربهگیرها (بافرها) | اتمام عمر مفید (پلیاورتان)، نشتی روغن (هیدرولیک) | بازرسی سالانه، تست عملکرد، تعویض در صورت نیاز | |
M15 | مشکل در زنجیر جبران | فرسودگی، شکستگی حلقهها، صدای کشیده شدن روی زمین | بازرسی چشمی، روغنکاری، اطمینان از نصب صحیح | |
M16 | لرزش موتورخانه | شاسی نامناسب، عدم تراز موتور، خرابی لرزهگیرها | بازرسی شاسی، تراز کردن موتور، تعویض لرزهگیرها | |
M17 | نشت روغن از بافر هیدرولیک | خرابی واشرها و آببندها | بازرسی دورهای، تعویض واشرها و شارژ مجدد روغن | |
M18 | عدم تراز بودن کابین با وزنه تعادل | کشش نابرابر بکسلها، محاسبه اشتباه اولیه | بالانس مجدد سیستم توسط تکنسین متخصص | |
M19 | فرسودگی روکش سیم بکسل گاورنر | سایش طبیعی، آلودگی | بازرسی دورهای و تعویض به موقع | |
M20 | گیر کردن درب در زمان باز و بسته شدن | وجود مانع در سیل درب، تنظیم نبودن مکانیزم | تمیز کردن منظم سیل، رگلاژ مجدد مکانیزم درب | |
الکتریکی | E01 | قطعی فیوز یا کلید مینیاتوری | اتصال کوتاه، اضافهبار لحظهای، نوسان برق | بررسی علت قطعی، استفاده از فیوز با آمپر مناسب |
(Electrical) | E02 | خرابی کنتاکتورها | خال زدن پلاتینها، سوختن بوبین، فرسودگی مکانیکی | بازرسی و تمیزکاری پلاتینها، تعویض کنتاکتور فرسوده |
E03 | مشکل در سیمکشی و اتصالات (ترمینالها) | شل بودن اتصالات، اکسید شدن، گرمای بیش از حد | آچارکشی دورهای ترمینالها، استفاده از سرسیم مناسب | |
E04 | سوختن موتور آسانسور | اضافهبار مداوم، نوسان شدید برق، خرابی سیستم خنککننده | نصب سیستمهای حفاظتی، سرویس فن موتور، عدم حمل بار اضافی | |
E05 | خرابی ترانسفورماتور تغذیه | نوسان ولتاژ، اتصال کوتاه در خروجی | بررسی ولتاژ ورودی و خروجی، تعویض در صورت خرابی | |
E06 | خرابی کلید اصلی قطع اضطراری (قارچی) | استفاده مکرر، فرسودگی کنتاکت | تست عملکرد دورهای، تعویض در صورت نیاز | |
E07 | مشکل در کنتاکتهای درب و قفل | آلودگی، گرد و غبار، عدم تنظیم دقیق | تمیزکاری و تنظیم دورهای کنتاکتها | |
E08 | خرابی سنسورهای موقعیتیاب (مگنتها) | جابجایی، شکستگی، ضعیف شدن خاصیت مغناطیسی | بازرسی و تنظیم دورهای، تعویض سنسورهای معیوب | |
E09 | قطعی یا اتصالی در تراول کابل | فرسودگی به دلیل حرکت مداوم، پیچخوردگی، کشیدگی | بازرسی چشمی دورهای، تعویض تراول کابل پس از اتمام عمر مفید | |
E10 | خرابی سیستم روشنایی کابین | سوختن لامپ، مشکل در سیمکشی، خرابی باتری اضطراری | تعویض لامپ، بررسی مدار روشنایی، تست باتری | |
E11 | خرابی فن خنککننده موتور/تابلو فرمان | گرد و غبار، سوختن موتور فن، خرابی بلبرینگ | تمیزکاری و سرویس دورهای فنها | |
E12 | مشکل در مقاومت ترمز (در سیستمهای VVVF) | گرمای بیش از حد، شکستگی، قطعی سیم | بازرسی چشمی، اطمینان از عملکرد فن خنککننده مقاومت | |
E13 | خرابی باتری سیستم نجات اضطراری (UPS) | اتمام عمر باتری، شارژ نشدن | تست و تعویض دورهای باتری (معمولاً هر ۲ سال) | |
E14 | نویز الکتریکی در سیستم | سیمکشی نامناسب، عدم وجود ارت، تداخل با تجهیزات دیگر | بررسی سیستم ارتینگ، جداسازی کابلهای قدرت و فرمان | |
E15 | خرابی شارژر باتری | خرابی قطعات الکترونیکی، نوسان برق ورودی | بررسی ولتاژ خروجی شارژر، تعویض در صورت خرابی | |
E16 | خرابی میکروسوئیچهای حد بالا و پایین | فرسودگی مکانیکی، کثیفی، عدم تنظیم | تست عملکرد دورهای، تمیزکاری و تنظیم مجدد | |
E17 | برقدار بودن بدنه کابین یا دربها | مشکل در سیستم ارت، اتصال سیم فاز به بدنه | بررسی و تقویت سیستم ارت، پیدا کردن محل اتصالی | |
E18 | خرابی پریز و روشنایی چاه | رطوبت، سوختن لامپ، قطعی سیم | بازرسی دورهای، استفاده از تجهیزات ضد رطوبت | |
E19 | خرابی رلههای روی برد اصلی | چسبیدن کنتاکت، سوختن بوبین | بررسی و تعویض رلههای معیوب توسط متخصص الکترونیک | |
E20 | خرابی کلیدهای حرارتی (بیمتال) | تنظیم نادرست، فرسودگی | تست و تنظیم مجدد، تعویض در صورت خرابی | |
الکترونیکی | EL01 | هنگ کردن یا خطای نرمافزاری برد اصلی | نویز الکتریکی، باگ نرمافزاری، نوسان برق | ریست کردن سیستم، آپدیت فریمور، نصب استابلایزر |
(Electronic) | EL02 | خرابی درایو کنترل سرعت (اینورتر) | گرمای بیش از حد، نوسان برق، خرابی IGBT | اطمینان از عملکرد فن، نصب فیلتر و استابلایزر، تعمیر تخصصی |
EL03 | خرابی سنسور چشمی درب (فتوسل) | کثیفی لنز، تابش مستقیم نور خورشید، عدم همراستایی | تمیز کردن لنزها، نصب آفتابگیر، تنظیم مجدد فرستنده و گیرنده | |
EL04 | خرابی پرده نوری (Light Curtain) | خرابی یکی از بیمها، کثیفی، قطعی کابل | تمیز کردن، بررسی اتصالات، تعویض در صورت خرابی | |
EL05 | خرابی انکودر موتور | ضربه، آلودگی، خرابی بلبرینگ داخلی، نویز الکتریکی | تمیزکاری، اطمینان از نصب صحیح، بررسی کابل شیلددار | |
EL06 | خرابی نمایشگر طبقات (سون سگمنت/LCD) | سوختن پیکسلها، مشکل در ارتباط با برد اصلی | بررسی کابل ارتباطی، تعویض نمایشگر معیوب | |
EL07 | عدم کارکرد شستیهای احضار/کابین | فرسودگی میکروسوئیچ، قطعی سیم، مشکل در برد | بررسی سیمکشی، تعویض میکروسوئیچ یا کلید | |
EL08 | خرابی برد کنترل سردرب | نوسان برق، خرابی قطعات الکترونیکی | تعمیر یا تعویض برد توسط متخصص | |
EL09 | خرابی سنسور اضافهبار (Overload) | خارج شدن از کالیبراسیون، خرابی سنسور | کالیبراسیون مجدد، تعویض سنسور | |
EL10 | پاک شدن حافظه یا تنظیمات برد اصلی | تمام شدن باتری بکآپ روی برد، شوک الکتریکی | تعویض باتری بکآپ، برنامهریزی مجدد برد | |
ایمنی | S01 | عدم عملکرد سیستم نجات اضطراری | خرابی باتری، خرابی مدار شارژر، مشکل در برد UPS | تست ماهانه سیستم نجات، تعویض دورهای باتری |
(Safety) | S02 | فعال نشدن آژیر خطر | سوختن آژیر، قطعی سیم، خرابی در برد اصلی | تست دورهای دکمه آژیر |
S03 | عدم کارکرد تلفن اضطراری | قطعی خط تلفن، خرابی دستگاه تلفن | تست ماهانه تلفن، اطمینان از وصل بودن خط | |
S04 | باز شدن درب طبقه بدون حضور کابین | خرابی قفل، دستکاری غیرمجاز | بازرسی منظم مکانیزم قفل، نصب حفاظهای لازم | |
S05 | حرکت کابین با درب باز | خرابی کنتاکت جامپر درب، دستکاری عمدی مدار | بازرسی و تست مدار سری استپ، جلوگیری از دستکاری | |
S06 | توقف بین طبقات | قطعی برق، خطای سنسور، فعال شدن یک مدار ایمنی | نصب سیستم نجات اضطراری، سرویس منظم سنسورها | |
S07 | سقوط کابین (بسیار نادر) | پارگی همزمان تمام بکسلها و عدم عملکرد گاورنر/پاراشوت | سرویس و بازرسی دقیق و منظم تمامی اجزای ایمنی | |
S08 | سرعت بیش از حد مجاز | خرابی درایو، خرابی انکودر، مشکل در سیستم ترمز | بازرسی و سرویس منظم سیستم کنترل سرعت و ترمز | |
S09 | آتشسوزی در موتورخانه یا چاه | اتصال کوتاه، گرمای بیش از حد، نشتی مواد قابل اشتعال | تمیز نگه داشتن موتورخانه، نصب کپسول آتشنشانی | |
S10 | برقگرفتگی | عدم وجود ارت مناسب، سیمکشی معیوب | اطمینان از وجود و عملکرد صحیح سیستم ارتینگ | |
استفاده و محیط | U01 | حمل بار بیش از ظرفیت مجاز | عدم آگاهی یا بیتوجهی کاربران | نصب و کالیبره کردن سنسور اضافهبار، نصب علائم هشدار |
(Usage & Env.) | U02 | فشار دادن مکرر دکمهها | بیحوصلگی کاربران | نصب بردهای مقاوم، آموزش فرهنگ استفاده صحیح |
U03 | جلوگیری از بسته شدن درب با دست یا اشیاء | آسیب به مکانیزم درب و سنسورها | نصب پرده نوری، نصب علائم هشداردهنده | |
U04 | ریختن مایعات در کابین یا چاه | آسیب به قطعات الکتریکی و الکترونیکی، زنگزدگی | آموزش به ساکنین، نظافت منظم | |
U05 | خرابکاری و وندالیسم | شکستن شستیها، آینه، آسیب به دیوارهها | نصب دوربین مداربسته، استفاده از قطعات ضدخرابکاری | |
U06 | استفاده از آسانسور در زمان آتشسوزی | خطر گیر افتادن و خفگی | آموزش و نصب علائم “عدم استفاده در زمان آتشسوزی” | |
U07 | نفوذ آب و رطوبت به چاهک | آببندی نامناسب، ترکیدگی لوله | عایقبندی چاهک، نصب پمپ تخلیه آب | |
U08 | گرمای بیش از حد در موتورخانه | تهویه نامناسب، قرار گرفتن در معرض آفتاب | نصب فن تهویه مناسب، عایقبندی سقف و دیوارها | |
U09 | گرد و غبار بیش از حد | نظافت ضعیف، وجود منابع تولید گرد و غبار در نزدیکی | نظافت منظم موتورخانه و چاه، آببندی منافذ | |
U10 | استفاده از آسانسور برای اسبابکشی | وارد آمدن ضربه به درب و دیوارهها، حمل بار اضافی | ممنوعیت اسبابکشی با آسانسور مسافری | |
U11 | بازی کردن کودکان در آسانسور | فشار دادن بیمورد دکمهها، پریدن در کابین | آموزش به والدین، نظارت بیشتر | |
U12 | لرزش ساختمان (زلزله) | آسیب به ریلها، جابجایی قطعات | نصب سنسور زلزله برای توقف ایمن آسانسور | |
U13 | استفاده از کلید سهگوش توسط افراد غیرمجاز | دستکاری و ایجاد خطر | محدود کردن دسترسی به کلید فقط برای تکنسین و آتشنشانی | |
U14 | نظافت نامناسب و تجمع زباله در درب | ممانعت از بسته شدن کامل درب | نظافت روزانه و منظم توسط مسئولین ساختمان | |
U15 | نصب و راهاندازی اولیه غیراستاندارد | استفاده از قطعات بیکیفیت، نصب نادرست | انتخاب شرکت معتبر، نظارت بر فرآیند نصب، اخذ گواهی استاندارد | |
نتیجهگیری
عملکرد ایمن و قابل اعتماد آسانسور نتیجه مستقیم توجه به جزئیات، بازرسیهای منظم و استفاده صحیح است. بسیاری از خرابیهای پرهزینه و خطرناک، از مشکلات کوچک و قابل پیشگیری آغاز میشوند. کلید جلوگیری از این خرابیها، یک برنامه سرویس و نگهداری پیشگیرانه (PM) است که توسط یک شرکت معتبر و تکنسینهای آموزشدیده به صورت ماهانه اجرا شود.
مطلب سودمند مرتبط : همه چیز در مورد سرویس آسانسور + چک لیست + هزینه
علاوه بر سرویس فنی، آموزش فرهنگ استفاده صحیح از آسانسور به ساکنین و کاربران نقش بسزایی در کاهش خرابیهای ناشی از استفاده نادرست دارد. در نهایت، همکاری مستمر میان مدیر ساختمان، شرکت سرویسدهنده و کاربران، بهترین تضمین برای طول عمر بالا و عملکرد بینقص آسانسور خواهد بود. به یاد داشته باشید که هزینه پیشگیری همواره بسیار کمتر از هزینه تعمیرات سنگین و خسارات جانی و مالی احتمالی است.
مطلب سودمند مرتبط : بیمه آسانسور | نکات مهم خرید | انواع | شرکت های ارائه دهنده
بدون دیدگاه