لوازم کیف نجات + شناخت اتاق امن خانه : آمادگی برای شرایط بحران

راهنمای کامل آمادگی برای شرایط جنگی

با احترام ، این راهنما برای آمادگی مردم در شرایط جنگی احتمالی تهیه شده است. هدف از این راهنما، ایجاد هراس نیست، بلکه افزایش آگاهی، آمادگی و تاب‌آوری فردی و خانوادگی است تا در صورت وقوع بحران، بتوانید با آرامش و دانش کافی، بهترین تصمیم‌ها را برای حفظ جان و سلامت خود و عزیزانتان بگیرید. تهیه این راهنما در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی رسانه پلکان است.

مطلب سودمند مرتبط : لیست شماره های اضطراری ایران + دانلود عکس شماره ها

آمادگی کلید اصلی کاهش آسیب و مدیریت بحران است. این راهنما به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:

۱. فاز اول: اقدامات پیشگیرانه و آماده‌سازی (قبل از شروع درگیری)

۲. فاز دوم: اقدامات حین درگیری و حمله

۳. فاز سوم: اقدامات پس از حمله و در شرایط جنگی طولانی‌مدت

فاز اول: اقدامات پیشگیرانه و آماده‌سازی (مهم‌ترین فاز)

این مرحله حیاتی‌ترین بخش است. کارهایی که امروز انجام می‌دهید، فردای شما را امن‌تر می‌کند.

۱. تهیه “کیف نجات” یا “کیف اضطراری” (Go-Bag)

هر یک از اعضای خانواده باید یک کیف آماده داشته باشد که بتواند در لحظه آن را بردارد و از خانه خارج شود. این کیف باید برای حداقل ۷۲ ساعت (۳ روز) شما را تامین کند.

محتویات ضروری کیف نجات:

• آب:

  • حداقل ۴ لیتر آب برای هر نفر (برای ۳ روز، مجموعاً ۱۲ لیتر). از بطری‌های کوچک استفاده کنید تا حمل آن آسان باشد.
  • قرص‌های تصفیه آب یا یک فیلتر آب قابل حمل.

• غذا (بدون نیاز به پخت و فاسد نشدنی):

  • کنسروها: لوبیا، ماهی تن، ذرت، نخودفرنگی (که درب آسان‌بازشو داشته باشند).
  • خشکبار و آجیل: پسته، بادام، گردو، کشمش، خرما خشک (بسیار پرانرژی).
  • بیسکوییت‌های پرکالری و شکلات‌های انرژی‌زا (Energy Bars).
  • غذای خشک آماده (مانند نودل که فقط به آب جوش نیاز دارد).
  • شکر، نمک و مقداری چای کیسه‌ای.
  • برای کودکان: شیر خشک، سرلاک، و غذای کودک متناسب با سنشان.

• دارو و کمک‌های اولیه (بسیار مهم):

  • جعبه کمک‌های اولیه کامل: شامل چسب زخم، باند استریل در اندازه‌های مختلف، گاز استریل، پد الکلی، چسب پزشکی، قیچی کوچک، پنس، دستکش لاتکس.
  • داروهای ضروری شخصی: اگر شما یا اعضای خانواده داروی خاصی مصرف می‌کنید (فشار خون، دیابت، آسم، بیماری قلبی)، حتماً به اندازه مصرف حداقل یک ماه از آن را به همراه نسخه پزشک داشته باشید.
  • داروهای عمومی: مسکن (استامینوفن، ایبوپروفن)، داروی ضداسهال، داروی ضد تهوع، قرص سرماخوردگی، آنتی‌هیستامین (برای حساسیت).
  • پماد سوختگی و پماد آنتی‌بیوتیک.
  • محلول ضدعفونی کننده (بتادین یا مشابه).
  • یک تورنیکه (شریان‌بند): یادگیری نحوه استفاده از آن برای جلوگیری از خونریزی‌های شدید حیاتی است.

• مدارک و اسناد (حیاتی):

  • اصل و کپی مدارک: از تمام مدارک مهم (شناسنامه، کارت ملی، پاسپورت، گواهینامه، سند ازدواج، اسناد مالکیت خانه و ماشین، مدارک تحصیلی) چند نسخه کپی تهیه کرده و در یک پوشه ضدآب قرار دهید.
  • نسخه دیجیتال: از تمام مدارک عکس گرفته و روی یک فلش مموری (USB) ذخیره کنید و آن را در کیف بگذارید. می‌توانید یک نسخه هم در یک فضای ابری امن (Cloud Storage) آپلود کنید.
  • پول نقد: مقداری پول نقد (شامل اسکناس‌های خرد) همراه داشته باشید. سیستم‌های بانکی ممکن است از کار بیفتند.

• ابزار و تجهیزات:

  • چراغ قوه: ترجیحاً از نوع شارژی-دستی (هندلی) یا با باتری‌های اضافی.
  • رادیو ترانزیستوری: یک رادیوی کوچک باتری‌خور یا هندلی برای دریافت اخبار رسمی.
  • چاقوی چندکاره (Swiss Army Knife).
  • سوت: برای علامت دادن و درخواست کمک.
  • کبریت یا فندک در محفظه ضدآب.
  • نوار چسب پهن و محکم (Duct Tape).
  • نقشه فیزیکی شهر و استان: GPS ممکن است از کار بیفتد. مسیرهای خروجی شهر و پناهگاه‌های احتمالی را روی آن مشخص کنید.

• لوازم بهداشتی:

  • دستمال مرطوب، صابون کوچک، مسواک و خمیردندان، حوله کوچک.
  • لوازم بهداشتی زنانه.
  • چند کیسه زباله محکم.

• پوشاک و لوازم شخصی:

  • یک دست لباس کامل (لباس زیر، جوراب، شلوار و پیراهن).
  • کفش محکم و راحت (کفش کوهنوردی یا پوتین بهترین گزینه است).
  • یک پتوی مسافرتی یا کیسه خواب سبک.
  • عینک طبی یا لنز اضافی در صورت استفاده.

۲. آماده‌سازی خانه (برای پناه گرفتن بلندمدت)

ممکن است امکان یا نیاز به خروج از خانه نباشد. خانه شما باید به یک پناهگاه امن تبدیل شود.

• ذخیره‌سازی بلندمدت آب و غذا:

  • برای هر نفر روزانه ۴ لیتر آب برای حداقل دو هفته ذخیره کنید. می‌توانید وان حمام و دبه‌های بزرگ را پر کنید.
  • غذاهای کنسروی، برنج، ماکارونی، حبوبات، روغن، شکر، و نمک برای حداقل یک ماه ذخیره کنید.

• تعیین “اتاق امن”:

  • امن‌ترین نقطه خانه را شناسایی کنید. این مکان باید داخلی‌ترین اتاق خانه، بدون پنجره یا با کمترین پنجره، و دور از دیوارهای خارجی باشد. زیرزمین‌ها بهترین گزینه هستند.
  • پنجره‌های این اتاق را با نایلون ضخیم و نوار چسب بپوشانید (برای مقابله با حملات احتمالی شیمیایی).

• ایمنی خانه:

  • محل قطع‌کننده‌های اصلی آب، برق و گاز را یاد بگیرید و به همه اعضای خانواده آموزش دهید.
  • یک کپسول آتش‌نشانی در دسترس داشته باشید و طرز کار با آن را بلد باشید.
  • وسایل سنگین روی قفسه‌ها را به طبقات پایین‌تر منتقل کنید تا در اثر انفجار سقوط نکنند.

• داشتن سوخت:

  • در صورت داشتن پیک‌نیک یا اجاق گاز مسافرتی، کپسول گاز اضافی (در مکانی امن و با تهویه) ذخیره کنید.
  • باک بنزین خودروی خود را همیشه بیش از نصف پر نگه دارید.

۳. آمادگی ذهنی، مهارتی و ارتباطی

• طرح اضطراری خانواده:

  • با خانواده خود جلسه بگذارید. مسیرهای فرار از خانه، دو نقطه ملاقات (یکی نزدیک خانه، یکی دورتر در محله دیگر) و روش‌های ارتباطی را مشخص کنید.
  • یک شماره تلفن یا فامیل در شهر یا کشور دیگر را به عنوان “رابط اضطراری” تعیین کنید تا همه اعضا با او تماس بگیرند و از حال هم باخبر شوند.

• یادگیری مهارت‌ها:

  • دوره‌های کمک‌های اولیه و CPR را بگذرانید. این مهم‌ترین مهارتی است که می‌توانید یاد بگیرید.
  • نحوه کار با کپسول آتش‌نشانی را بیاموزید.

• حفظ آرامش:

  تمرین‌های تنفس عمیق و مدیتیشن را برای کنترل استرس یاد بگیرید. به یاد داشته باشید که وحشت، دشمن تصمیم‌گیری درست است.

فاز دوم: اقدامات حین درگیری و حمله

هنگام حمله هوایی یا موشکی:

• اگر در فضای باز هستید: فوراً روی زمین دراز بکشید (در یک گودال یا کنار یک دیوار محکم) و سر و گردن خود را با دست‌ها بپوشانید. از قرار گرفتن کنار ساختمان‌های بلند، تیرهای برق و اهداف نظامی خودداری کنید.
• اگر در خودرو هستید: خودرو هدف مناسبی است. سریعاً توقف کرده، از ماشین خارج شوید و در یک گودال یا کنار جاده پناه بگیرید. زیر پل‌ها پناه نگیرید.
• اگر در خانه هستید:
  1. فوراً به اتاق امن که از قبل مشخص کرده‌اید بروید.
  2. از پنجره‌ها، آینه‌ها و درهای شیشه‌ای فاصله بگیرید.
  3. زیر یک میز محکم یا کنار یک دیوار داخلی پناه بگیرید.
  4. شیر اصلی گاز و کنتور برق را در صورت امکان قطع کنید.
  5. روی زمین بنشینید یا دراز بکشید و سر خود را بپوشانید.

بایدها  در شرایط جنگی:

• آرامش خود را حفظ کنید: اولین و مهم‌ترین قانون.
• به منابع رسمی گوش دهید: اخبار را فقط از طریق رادیو و تلویزیون ملی دنبال کنید. به شایعات در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به هیچ وجه اعتماد نکنید. جنگ روانی بخش بزرگی از جنگ مدرن است.
• در مصرف منابع صرفه‌جویی کنید: آب، غذا و سوخت را با دقت مصرف کنید.
• در خانه بمانید: تا زمانی که رسماً اعلام نشده، از خانه خارج نشوید. تردد در سطح شهر خطرناک است.
• به همسایگان کمک کنید: خصوصاً افراد مسن، کودکان و معلولان. همبستگی اجتماعی، قدرت شماست.
• هوشیار باشید: به اطراف خود دقت کنید و موارد مشکوک را (بدون نزدیک شدن) به مقامات اطلاع دهید.

نبایدها در شرایط جنگی:

• شایعه‌پراکنی نکنید: هرگز اخبار تایید نشده را منتشر نکنید. این کار به دشمن کمک می‌کند.
• از تلفن و اینترنت بی‌رویه استفاده نکنید: شبکه‌ها باید برای موارد اضطراری باز بمانند. تماس‌های کوتاه برقرار کنید.
• به اشیاء مشکوک یا بقایای نظامی دست نزنید: ممکن است عمل نکرده و منفجر شوند.
• از تجمعات پرهیز کنید: تجمعات انسانی می‌توانند هدف قرار بگیرند.
• اطلاعات نظامی را فاش نکنید: از صحبت یا انتشار عکس و فیلم از تردد نیروهای نظامی یا محل استقرار آن‌ها جداً خودداری کنید. این کار خیانت به امنیت ملی محسوب می‌شود.
• قهرمان‌بازی نکنید: سعی نکنید به تنهایی کاری انجام دهید که شما را در معرض خطر قرار می‌دهد. زنده ماندن شما اولویت است.

فاز سوم: اقدامات پس از حمله و در شرایط جنگی طولانی‌مدت

• ارزیابی خسارت: پس از آرام شدن اوضاع، با احتیاط وضعیت خانه را بررسی کنید. مراقب نشتی گاز، اتصالی برق و ترک‌های ساختاری باشید.
• کمک به مصدومان: اگر آموزش دیده‌اید، به مصدومان کمک‌های اولیه برسانید تا نیروهای امدادی برسند.
• رعایت بهداشت: بهداشت فردی و محیطی برای جلوگیری از شیوع بیماری‌ها در شرایط جنگی حیاتی است. زباله‌ها را به شکل بهداشتی دفع کنید.
• مقابله با جنگ روانی: دشمن تلاش می‌کند با پخش اخبار دروغ، روحیه شما را تضعیف کند. به قدرت روحی خود و خانواده‌تان توجه کنید. با هم صحبت کنید و به یکدیگر امید بدهید.
• آماده تخلیه باشید: همیشه کیف نجات خود را آماده نگه دارید. اگر دستور تخلیه منطقه صادر شد، فوراً و با آرامش محل را ترک کنید.

فاکتورهای کلیدی برای انتخاب اتاق امن

“اتاق امن” در شرایط جنگی، یک پناهگاه فوری و در دسترس در داخل خانه شماست. هدف آن محافظت از شما در برابر خطرات اصلی یک حمله هوایی یا موشکی است: موج انفجار، ترکش‌ها (قطعات پرتاب شونده)، و ریزش آوار.

انتخاب این اتاق بر اساس یک سری فاکتورهای مشخص و منطقی انجام می‌شود. بیایید این فاکتورها را با جزئیات بررسی کنیم.

شما باید اتاقی را انتخاب کنید که بیشترین امتیاز را در موارد زیر کسب کند. این یک فرآیند حذفی است:

۱. موقعیت اتاق در ساختمان (مهم‌ترین فاکتور)

• اصل کلیدی: هر چه اتاق به مرکز ساختمان نزدیک‌تر باشد و دیوارهای خارجی کمتری داشته باشد، امن‌تر است.
• چرا؟ دیوارهای خارجی اولین نقطه برخورد موج انفجار و ترکش‌ها هستند. اتاق‌های داخلی توسط چندین لایه دیوار محافظت می‌شوند.
• مثال: یک راهروی مرکزی یا یک انباری کوچک در وسط آپارتمان بسیار امن‌تر از یک اتاق خواب یا پذیرایی با دیوار رو به کوچه است.

۲. تعداد و اندازه پنجره‌ها

• اصل کلیدی: بهترین اتاق امن، هیچ پنجره‌ای ندارد. اگر این امکان وجود ندارد، اتاقی با کوچک‌ترین و کم‌تعدادترین پنجره‌ها را انتخاب کنید.
• چرا؟ پنجره‌ها ضعیف‌ترین نقطه ساختمان هستند. موج انفجار به راحتی شیشه‌ها را خرد کرده و آن‌ها را با سرعت بالا به داخل پرتاب می‌کند که باعث جراحات شدید (مانند بریدگی شریان‌ها) می‌شود.
• مثال: یک حمام یا دستشویی کوچک و بدون پنجره که در مرکز آپارتمان قرار دارد، اغلب گزینه‌ای عالی است.

۳. طبقه ساختمان

• اصل کلیدی: در ساختمان‌های چند طبقه، پایین‌ترین طبقات امن‌تر هستند. بهترین گزینه مطلق، زیرزمین است.
• چرا؟
  • زیرزمین (Basement): دیوارهای آن زیر سطح زمین قرار دارند و توسط خاک محافظت می‌شوند که بهترین سپر در برابر موج انفجار و ترکش است. همچنین از خطر ریزش طبقات بالایی تا حد زیادی در امان است.
  • طبقه همکف: از زیرزمین ضعیف‌تر اما از طبقات بالاتر بسیار امن‌تر است.
  • طبقات بالا: خطرناک‌ترین طبقات هستند. زیرا هم در معرض مستقیم برخورد از هوا هستند و هم در صورت آسیب به سازه، خطر سقوط و ریزش کل طبقه وجود دارد.

۴. جنس و ساختار دیوارها

• اصل کلیدی: دیوارهای بتنی و باربر (دیوارهایی که وزن ساختمان روی آن‌هاست) بسیار مقاوم‌تر از دیوارهای جداکننده گچی یا کناف هستند.
• چرا؟ دیوارهای محکم می‌توانند در برابر موج انفجار مقاومت کرده و از شما محافظت کنند.
• چطور تشخیص دهیم؟ معمولاً دیوارهای اصلی و خارجی ساختمان بتنی یا آجری مستحکم هستند. در داخل آپارتمان، دیوارهای اطراف ستون‌ها یا راهروهای اصلی ممکن است مقاوم‌تر باشند.

۵. دوری از خطرات داخلی

• اصل کلیدی: اتاق امن باید دور از لوله‌های اصلی گاز، آبگرمکن، و وسایل سنگین و بلند باشد.
• چرا؟ انفجار می‌تواند باعث نشت گاز و آتش‌سوزی شود. وسایل سنگین مانند کتابخانه یا یخچال ممکن است سقوط کنند.
• مثال: آشپزخانه به دلیل وجود لوله گاز، آبگرمکن، کابینت‌های سنگین و ظروف شکستنی، گزینه بسیار بدی برای اتاق امن است.

بهترین گزینه‌های اتاق امن به ترتیب اولویت (چطور در خانه خود پیدا کنیم؟)

حالا با توجه به فاکتورهای بالا، این لیست به شما کمک می‌کند تا بهترین گزینه را در خانه خود پیدا کنید:

1. رتبه اول (ایده‌آل): زیرزمین یا پناهگاه

   • اگر خانه شما زیرزمین دارد، بدون شک بهترین و امن‌ترین نقطه است. تمام ورودی‌ها و پنجره‌های کوچک آن را از قبل آماده کنید.

2. رتبه دوم (گزینه عالی در آپارتمان): حمام یا دستشویی داخلی بدون پنجره

   • این فضاها اغلب کوچک، بدون پنجره، در مرکز آپارتمان و دارای لوله‌کشی‌های محکمی هستند که به ساختار دیوارها استحکام بیشتری می‌بخشد.

3. رتبه سوم (گزینه خوب): راهروهای مرکزی یا کمدهای دیواری بزرگ (Walk-in Closet)

   • این فضاها معمولاً پنجره ندارند و از هر طرف با اتاق‌های دیگر احاطه شده‌اند که نقش سپر را برایشان ایفا می‌کنند.

4. رتبه چهارم (آخرین راه حل): داخلی‌ترین اتاق خواب یا انباری

   • اگر گزینه‌های بالا را ندارید، اتاقی را انتخاب کنید که فقط یک دیوار خارجی داشته باشد و پنجره آن کوچک باشد. در زمان پناه گرفتن، از آن پنجره و دیوار خارجی حداکثر فاصله را بگیرید.

اتاق‌هایی که باید از آن‌ها اجتناب کنید

• اتاق پذیرایی یا نشیمن: معمولاً بزرگترین پنجره‌ها و دیوارهای خارجی را دارند.
• آشپزخانه: به دلیل خطر گاز، آتش‌سوزی و سقوط وسایل.
• اتاق‌خواب‌هایی با پنجره‌های بزرگ یا رو به خیابان اصلی.
• پارکینگ و گاراژ: به دلیل وجود مواد قابل اشتعال (بنزین) و درهای بزرگ و ضعیف.
• هر اتاقی که در طبقات بالای یک ساختمان بلند قرار دارد.

چگونه اتاق انتخابی را امن‌تر کنیم؟ (اقدامات تکمیلی)

بعد از انتخاب اتاق، می‌توانید آن را آماده کنید:

1. خالی کردن اتاق: وسایل سنگین، شکستنی و قاب عکس‌ها و آینه‌ها را از آن خارج کنید.
2. پوشاندن پنجره (در صورت وجود): اگر اتاق انتخابی شما به ناچار پنجره دارد، می‌توانید با چسب نواری پهن و محکم به صورت ضربدری (*) روی شیشه بچسبانید. این کار از خرد شدن کامل شیشه و پرتاب شدن آن جلوگیری نمی‌کند، اما باعث می‌شود قطعات بزرگتر به هم چسبیده باقی بمانند و کمتر پخش شوند. فیلم‌های ایمنی (Security Film) نیز گزینه‌ای حرفه‌ای‌تر هستند.
3. آماده‌سازی برای مقابله با حمله شیمیایی: یک اقدام احتیاطی پیشرفته‌تر، درزگیری در و پنجره‌ها با نایلون ضخیم (پلاستیک) و چسب نواری پهن است تا از ورود عوامل شیمیایی جلوگیری شود.
4. ذخیره‌سازی تجهیزات: یک نسخه کوچک از “کیف نجات” خود (شامل آب، جعبه کمک‌های اولیه، چراغ قوه، رادیو) را در اتاق امن قرار دهید تا در لحظه پناه گرفتن، همه چیز در دسترس باشد.

جمع‌بندی نهایی

امیدواریم هرگز چنین شرایطی پیش نیاید، اما آمادگی تفاوت بین وحشت و کنترل، و بین آسیب و بقا را رقم می‌زند. این راهنما یک چارچوب کلی است. آن را با توجه به شرایط خاص خانواده، شهر و محل زندگی خود شخصی‌سازی کنید.

مهم‌ترین پیام: آماده باشید، آرام بمانید و متحد عمل کنید. قدرت شما در دانش، آمادگی و همبستگی شماست.

با انجام این اقدامات، شما از یک فرد غافلگیر شده به یک فرد آماده تبدیل می‌شوید که نه تنها می‌تواند جان خود و خانواده‌اش را حفظ کند، بلکه می‌تواند به دیگران نیز یاری برساند. آمادگی، کلید بقاست.